توکاتا

توکاتا ( به لاتین: Toccata ) از واژگان موسیقی است.
توکاتا فرمی است برای سازهای کلیدی که اصل و ریشه اش به سدهٔ شانزدهم می رسد. فرم توکاتا آزاد و نزدیک به فانتزی است. توکاتا در اصل قطعه ای نمایشی است که برای نشان دادن چیره دستی نوازنده یا توانایی های ساز ساخته می شود. این فرم در آغاز سدهٔ هفده میلادی توسط آهنگ سازانی که برای ارگ آهنگ می ساختند ابداع شد و در زمان باخ به اوج تکامل خود رسید. موسیقی دانان بعدی گاه از این فرم برای ساختن آثار دشوار بهره گرفته اند.
در نوع توکاتا که بیشتر در دوران باروک به کار می رفته از حرکت های سریع ملودیک با پاساژهای پیچیده و طولانی استفاده می شود. توکاتا معمولاً حالت هیجانی[ ۱] دارد و گونه های اولیه آن برای هر سازی نوشته می شد اما از آن جایی که رفته رفته حالت تک نوازی به خود گرفت خیلی زود ویژهٔ سازهای کلاویه ای شد. [ ۲]
پرآوازه ترین توکاتاهای ارگ ازآنِ یوهان سباستیان باخ ( توکاتا ب. و. فاو ۵۶۵ ) ، لئون بولمان ( توکاتا در سوئیت گوتیک ) ، و شارل - ماری ویدور ( توکاتای سمفونی ارگ پنجم ) هستند.
واژهٔ «توکاتا» از فعل ایتالیاییِ toccare به معنی بَساویدن گرفته شده است.