فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه عمومی
توده هوا عبارت است از حجم عظیمی از هوا که خصوصیات فیزیکی آن به ویژه از نظر دما، رطوبت، «آهنگ کاهش دما» ( Lapse rate ) و فشار در سطح افقی برای صدها کیلومتر تقریباً همسان باشد. [ ۱] هنگامی که هوا در یک منطقه برای مدتی ساکن باشد ویژگی های آن در نقاط مختلف با هم به تدریج برابر می شوند پس در اثر حرکت توده هوا بر اثر حرکت جریان های هوایی به دلیل اختلاف فشار ماهیت توده در طول حرکت تغییر می کند مثلاً عبور یک توده خشک از روی دریا باعث افزایش رطوبت آن می شود.
اگر دمای توده هوا بیشتر از دمای سطحی باشد که از آن عبور می کند، توده گرم نامیده می شود و اگر دمای آن کمتر باشد، توده سرد خوانده می شود. توده های هوا با استفاده از ویژگی های مسیر، زمان، دما و رطوبت از یکدیگر شناسایی می شوند. [ ۲]
ایران تحت تأثیر شش تودهٔ هوا قرار می گیرد:
• توده هوای مدیترانه ای: از غرب وارد ایران می شود و ماهیت سرد دارد. ورود آن از آبان تا اردیبهشت می باشد. معمولاً نواحی غرب و شمال ایران را تحت تأثیر قرار می دهد. پس از عبور از کوه های البرز و زاگرس رطوبت خود را از دست داده و دمای آن افزایش می یابد.
• توده سودانی: در شمال شرق آفریقا تشکیل می شود و از جنوب غرب وارد ایران می شود. با گذر از دریای سرخ و خلیج فارس رطوبت مناسبی جذب می کند. ماهیت گرم دارد و بیشتر مناطق ایران را تحت تأثیر قرار می دهد. ورود آن از مهر تا اردیبهشت است.
• توده حاره ای: از جنوب شرق وارد ایران می شود. ماهیت آن گرم است و زمان تأثیر آن تابستان است.
• توده سیبری: از مناطق قطبی سرچشمه می گیرد و از شمال شرق وارد ایران می شود. ماهیت آن سرد و خشک است.
• توده عرض میانی: از شمال غرب وارد ایران می شود. ماهیت مرطوب دارد و فعالیت آن در زمستان است.
• مانسون هند: از سوی اقیانوس هند و از روی دریای عمان وارد ایران می شود. ماهیت مرطوب دارد. در تابستان فعال می شود و عامل بادهای ۱۲۰ روزه سیستان است. [ ۲]
جبهه ها مرزهای بین توده های هوا هستند. بر روی نقشه های هواشناسی جبهه ها را با یک خط نشان می دهند. سطحی که دو توده هوای مجاور را از هم جدا می کند، سطح جبهه نامیده می شود.
زمانی که دو توده هوای با دمای مختلف، در مسیر حرکت شان به هم می رسند، حالت انتقال شدیدی ( از لحاظ دما، فشار، رطوبت، باد و غیره ) در مرز بین آن ها به وجود می آید. اگر یک نفر همراه با توده هوای گرم به سمت شمال حرکت کند، به تدریج و به طور یکنواخت با کاهش دما مواجه می شود؛ سپس با برخورد به یک توده هوای سرد، دما به طور ناگهانی و شدید افت می کند. یعنی تغییرات آهسته و یکنواخت در محل برخورد با توده سرد، به تغییر ناگهانی و غیر مداوم تبدیل می شود. به این خاطر اصطلاح خط ناپیوستگی در مورد مرکز توده هوا به کاربرده می شود. [ ۲]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاگر دمای توده هوا بیشتر از دمای سطحی باشد که از آن عبور می کند، توده گرم نامیده می شود و اگر دمای آن کمتر باشد، توده سرد خوانده می شود. توده های هوا با استفاده از ویژگی های مسیر، زمان، دما و رطوبت از یکدیگر شناسایی می شوند. [ ۲]
ایران تحت تأثیر شش تودهٔ هوا قرار می گیرد:
• توده هوای مدیترانه ای: از غرب وارد ایران می شود و ماهیت سرد دارد. ورود آن از آبان تا اردیبهشت می باشد. معمولاً نواحی غرب و شمال ایران را تحت تأثیر قرار می دهد. پس از عبور از کوه های البرز و زاگرس رطوبت خود را از دست داده و دمای آن افزایش می یابد.
• توده سودانی: در شمال شرق آفریقا تشکیل می شود و از جنوب غرب وارد ایران می شود. با گذر از دریای سرخ و خلیج فارس رطوبت مناسبی جذب می کند. ماهیت گرم دارد و بیشتر مناطق ایران را تحت تأثیر قرار می دهد. ورود آن از مهر تا اردیبهشت است.
• توده حاره ای: از جنوب شرق وارد ایران می شود. ماهیت آن گرم است و زمان تأثیر آن تابستان است.
• توده سیبری: از مناطق قطبی سرچشمه می گیرد و از شمال شرق وارد ایران می شود. ماهیت آن سرد و خشک است.
• توده عرض میانی: از شمال غرب وارد ایران می شود. ماهیت مرطوب دارد و فعالیت آن در زمستان است.
• مانسون هند: از سوی اقیانوس هند و از روی دریای عمان وارد ایران می شود. ماهیت مرطوب دارد. در تابستان فعال می شود و عامل بادهای ۱۲۰ روزه سیستان است. [ ۲]
جبهه ها مرزهای بین توده های هوا هستند. بر روی نقشه های هواشناسی جبهه ها را با یک خط نشان می دهند. سطحی که دو توده هوای مجاور را از هم جدا می کند، سطح جبهه نامیده می شود.
زمانی که دو توده هوای با دمای مختلف، در مسیر حرکت شان به هم می رسند، حالت انتقال شدیدی ( از لحاظ دما، فشار، رطوبت، باد و غیره ) در مرز بین آن ها به وجود می آید. اگر یک نفر همراه با توده هوای گرم به سمت شمال حرکت کند، به تدریج و به طور یکنواخت با کاهش دما مواجه می شود؛ سپس با برخورد به یک توده هوای سرد، دما به طور ناگهانی و شدید افت می کند. یعنی تغییرات آهسته و یکنواخت در محل برخورد با توده سرد، به تغییر ناگهانی و غیر مداوم تبدیل می شود. به این خاطر اصطلاح خط ناپیوستگی در مورد مرکز توده هوا به کاربرده می شود. [ ۲]
wiki: توده هوا
دانشنامه آزاد فارسی
تودۀ هوا (air mass)
حجم عظیمی از هوا با ویژگی های حرارتی و رطوبتی خاص. تودۀ هوا هنگامی تشکیل می شود که هوا به مدت کافی در ناحیه ای باقی بماند تا ویژگی های آن را به خود بگیرد. وقتی تودۀ هوا به ناحیۀ دیگری حرکت می کند، آب و هوای آن ناحیه را تحت تأثیر قرار می دهد، امّا در این فرآیند ویژگی های خودش نیز تغییر می کند. مثلاً تودۀ هوایی که در صحرا شکل گرفته و گرم و خشک است، با حرکت به سمت شمال خنک تر می شود. از برخورد توده های هوا، جبهه ۱های هوا تشکیل می شود. چهار نوع تودۀ هوا وجود دارد: توده های هوای استوایی قاره ای۲ (Tc) روی خشکی های گرم؛ توده های هوای استوایی دریایی۳ (Tm) روی دریاهای گرم؛ توده های هوایی قاره ای قطبی۴ روی زمین های سرد (PC)؛ و توده های هوایی دریایی قطبی۵ که روی دریاهای سرد تشکیل می گردند (Pm یا Am).frontTropical continentalTropical maritimePolar continentalPolar or Arctic maritime
حجم عظیمی از هوا با ویژگی های حرارتی و رطوبتی خاص. تودۀ هوا هنگامی تشکیل می شود که هوا به مدت کافی در ناحیه ای باقی بماند تا ویژگی های آن را به خود بگیرد. وقتی تودۀ هوا به ناحیۀ دیگری حرکت می کند، آب و هوای آن ناحیه را تحت تأثیر قرار می دهد، امّا در این فرآیند ویژگی های خودش نیز تغییر می کند. مثلاً تودۀ هوایی که در صحرا شکل گرفته و گرم و خشک است، با حرکت به سمت شمال خنک تر می شود. از برخورد توده های هوا، جبهه ۱های هوا تشکیل می شود. چهار نوع تودۀ هوا وجود دارد: توده های هوای استوایی قاره ای۲ (Tc) روی خشکی های گرم؛ توده های هوای استوایی دریایی۳ (Tm) روی دریاهای گرم؛ توده های هوایی قاره ای قطبی۴ روی زمین های سرد (PC)؛ و توده های هوایی دریایی قطبی۵ که روی دریاهای سرد تشکیل می گردند (Pm یا Am).frontTropical continentalTropical maritimePolar continentalPolar or Arctic maritime
wikijoo: توده_هوا
جدول کلمات
پیشنهاد کاربران
سامانه