توبه کلامی

[ویکی فقه] در مباحث کلامی بحث توبه اغلب در بخش مربوط به معاد، یا پس از معاد، در بیان جایز بودن عفو خداوندی در قالب شفاعت یا به واسطه توبه، مطرح شده است.
از عمده مباحث مورد نظر متکلمان در بحث توبه تعریف آن است که عبارت است از بازگشت از نافرمانی و عصیان به اطاعت و امتثال اوامر و نواهی الهی. برخی توبه را دست کشیدن از معصیت در زمان حا ل، پشیمانی شخص از معصیتی که در گذشته مرتکب شده و عزم بر باز نگشتن به مثل آن گناه در آینده تعریف کرده اند. همچنین گفته اند که توبه عبارت است از پشیمانی از معصیت به جهت معصیت بودن آن یا به جهت قبح آن، و استغفار با قلب و زبان و عزم بر ترک بازگشت به عملی مانند آن در آینده و سعی بر جبران آن. برخی متأخران مطرح کرده اند که توبه امری قلبی است و استغفار زبانی در آن شرط نیست. در نتیجه حصول پشیمانی، از ارکان و شروط اساسی و لوازم توبه به شمار آمده و به طورکلی بر پشیمانی از معصیت از آن جهت که معصیت است، تأکید شده است، به گونه ای که اگر گناهکار از گناه خود پشیمان شود اما نه برای قبح و معصیت بودن آن، بلکه مثلاً از ترس ضرر جانی یا مالی یا ریختن آبرو، این از مصادیق توبه نیست. حتی برخی گفته اند اگر ترس از آتش دوزخ یا ترس از دست دادن بهشت سبب پشیمانی فرد باشد، توبه اش صحیح نیست.

سؤالی در حقیقت توبه
← حقیقت توبه در نزد متکلّمان تسنّن
← حقیقت توبه در نزد إمامیه و معتزله
...