[ویکی فقه] تنقیح مناط قطعی به کشف یقینی ملاک حکم شرعی برای تعمیم دادن آن به موارد مشابه اطلاق می شود.
تنقیح مناط قطعی، نوعی تنقیح مناط است که در آن، مجتهد ، از راه الغای بعضی از خصوصیات و اوصافی که همراه مناط حکم شارع وجود دارد و او به عدم تاثیر آنها در حکم شارع یقین دارد، مناط حکم وی را از اوصاف زاید منقح نموده و آن را به طور قطعی به دست می آورد. به بیان دیگر، در مواردی که شارع حکم یک موضوع و مناط آن حکم را در نص خود آورده، مجتهد با دقت در اوصاف و خصوصیاتی که در مناط حکم آمده است، آن دسته از اوصاف و خصوصیاتی را که به طور قطع در حکم او تاثیری ندارد، کشف و الغا می کند و به این صورت، مناط واقعی حکم را به دست می آورد.
مثال
برای مثال، هرگاه مردی از امام علیه السّلام بپرسد: با عبای نجس نماز خوانده ام، تکلیف چیست، آن گاه پاسخ بشنود: نماز را اعاده کن، قطعی است که مرد بودن و عبا بودن، در حکم به وجوب اعاده، دخالت ندارد و هر کسی چه مرد و چه زن با لباس نجس خواه عبا و خواه غیر آن با آگاهی و علم نماز بخواند، وظیفه اش اعاده آن است.
دیدگاه اصولیون امامیه
اصولیون امامیه تنقیح مناط قطعی را حجت می دانند.
تنقیح مناط قطعی، نوعی تنقیح مناط است که در آن، مجتهد ، از راه الغای بعضی از خصوصیات و اوصافی که همراه مناط حکم شارع وجود دارد و او به عدم تاثیر آنها در حکم شارع یقین دارد، مناط حکم وی را از اوصاف زاید منقح نموده و آن را به طور قطعی به دست می آورد. به بیان دیگر، در مواردی که شارع حکم یک موضوع و مناط آن حکم را در نص خود آورده، مجتهد با دقت در اوصاف و خصوصیاتی که در مناط حکم آمده است، آن دسته از اوصاف و خصوصیاتی را که به طور قطع در حکم او تاثیری ندارد، کشف و الغا می کند و به این صورت، مناط واقعی حکم را به دست می آورد.
مثال
برای مثال، هرگاه مردی از امام علیه السّلام بپرسد: با عبای نجس نماز خوانده ام، تکلیف چیست، آن گاه پاسخ بشنود: نماز را اعاده کن، قطعی است که مرد بودن و عبا بودن، در حکم به وجوب اعاده، دخالت ندارد و هر کسی چه مرد و چه زن با لباس نجس خواه عبا و خواه غیر آن با آگاهی و علم نماز بخواند، وظیفه اش اعاده آن است.
دیدگاه اصولیون امامیه
اصولیون امامیه تنقیح مناط قطعی را حجت می دانند.
wikifeqh: تنقیح_مناط_یقینی