تنجیز علم اجمالی

[ویکی فقه] تنجیز علم اجمالی به وجوب موافقت و حرمت مخالفت تکلیفِ معلوم به اجمال اطلاق می شود.
تنجیز علم اجمالی، به معنای قطعیت یافتن تکلیف در حق کسی است که به آن علم اجمالی دارد.
سه مبنا در تنجیز علم اجمالی
در مورد تنجیز علم اجمالی، سه مبنا وجود دارد:۱. مشهور اصولیون معتقدند علم اجمالی، بالجمله (در همه موارد) مؤثر است و همه آثار قطع را دارد؛ یعنی هم مخالفت قطعی با آن حرام و هم موافقت قطعی با آن واجب است؛۲. گروهی اعتقاد دارند علم اجمالی، بالجمله (در همه موارد) بی اثر است و هیچ یک از آثار قطع تفصیلی را نداشته و مانند جهل محض است؛ یعنی نه تنها موافقت قطعی با آن واجب نیست، بلکه مخالفت قطعی با آن نیز حرام نیست؛۳. برخی بر این باورند که علم اجمالی فی الجمله (در برخی موارد) مؤثر است؛ یعنی مخالفت قطعی با آن حرام است ولی موافقت قطعی آن واجب نیست.
دوران امر در علم اجمالی
در علم اجمالی، دوران امر یا بین «متباینین» است یا بین «اقل و اکثر» و یا بین «محذورین» که هر یک حکم خاص خود را دارد. برای مثال، در دوران امر بین متباینین، شبهه یا وجوبی است و یا تحریمی و در هر حال، منشا شبهه، یا فقدان نص یا اجمال نص یا تعارض نصوص ( شبهه حکمی ) و یا اشتباه در امور خارجی ( شبهه موضوعی ) است، شبهه موضوعی نیز یا شبهه محصوره است و یا غیر محصوره؛ در این موارد، از تنجیز علم اجمالی بحث به میان می آید.
مقام های مورد بحث
...