تناسب

در گویش تات های خراسان شمالی وقتی دو چیز یا لباسی به کسی جور در نیاید اصطلاحاً می گویند این لباس به تو نمی زیبه. یعنی زیبایی ایجاد نمی کند.
در ادامه ی این مطلب کلمه ی زبان نیز مرتبط با کلمه ی زیبایی و زیبندگی و تناسب دارای مفهوم می باشد. یعنی زبان عاملی برای زیب نمودن حروف به همدیگر جهت ساخت کلمات زیبا می باشد.
کلمه ی تناسب و زیبایی و زبان در قوانین ایجاد کلمات در ابعاد کاربردی مختلف اونقدر دارای حوضه گسترده و وسیعی می باشد که بسیاری از مفاهیم از زنجیره ی کلمات هم ریشه با کلمه ی ( زبان و تناسب ) ایجاد می شوند.
دو حرف ( ز ب ) یا ( س ب ) با توجه به ذات رفتاری که دارند وقتی در میان لغات به هم تلاقی پیدا می کنند یک مقوله زیپ شدن یا عدم زیپ شدن چیزها و سبب زیبایی یا عدم زیبایی در عالم معنا را ایجاد می کنند. به طوری که اگر در میان کلمات با ترتیب ( ز ب ) استفاده شود یه مقوله ی به هم رسیدن و زیپ شدن و اگر با ترتیب ( ب ز ) استفاده شود یک مقوله ی از هم باز شدن رو نشان می دهد. و اگر امکان تبدیل معنای اینها در علم زبان شناسی به یک فیلم انیمیشن بود، ترکیب و متارکه این دو حرف در دو جهت دو مفهوم باز و بست یا انقباض و انبساط را به چشم می دیدیم به طوری که در عالم واقع کلمه ی بازو به معنی عضله هر دو مفهوم را در معنای درونی خودش به ما می رساند. یعنی بازو عضوی از اعضای وجودی ماست که به صورت کاربردی هر دو مفهوم باز و بست و انقباض و انبساط در عالم واقع قابل رؤیت است. یا خود کلمه زبان که دلیل و عامل و سببی برای زیب کردن حروف یا اِزباسم یا اسپاسم حروف و ساخت کلمات زیبا و زیبنده می باشد.
مثل قصب و قبض، دو حالتی که گرفتن برای خود و گرفتن از ما را نشان می دهد. یعنی کلمه قصب یا قزب به مفهوم به خود زیب کردن و کلمه قبض از خود باز شدن مفهوم می رساند.
یا مثل زبق و قبض. یا ضبط و بسط. البته این یک قانون ثابت در همه حالات نیست بلکه بنا بر شرایط عالم واقع، قوانین دیگری حاکم می شود.
زِبَق؛ در یک تعریف خلاصه، یعنی ابزاری برای قبض کردن. عضوی از اعضای بدن یا ابزاری که به همدیگر زیب می شوند جهت چیزی را از چیزی جدا کردن یا کَندن. مثل دو لبه قیچی. در زبان تات های خراسان شمالی به فک صورت انسان زِبَق گفته می شود. و در فرهنگ و زبان عربی از این کلمه در زمانی که حاکم، فردی را از جامعه جدا می کند یا اون فرد را از جامعه قبض می کند و به حبس می اندازد استفاده می کنند.
کلمه ی زبق از زاویه قانون حروف معکوس مرتبط با کلمه قبض می باشد. مثل قبض روح، قبض برق، اصطلاح یک قبضه شمشیر نیز مُؤَیِّد این توضیح می باشد.
زِبَق و قبض در دو جهت عکس همدیگر مفهوم دارد. دو مفهوم گرفتن و دادن، یا به دست آوردن و از دست دادن.
قانون حروف معکوس در کلمات؛ قَدَح حَدقه، متافیزیک اتم فیزیک، کلاف فلکه، کلاغ قُلَّک، فَلس سِلف صَلّاف، کاسه ساک، شییٔ عیش، فرض ظرف. . . .
از زاویه قانون لاتین حروف در پاتیل کلمات نیز کلمه ی بُغض و قیض و غضب، قصْب، قصّاب، قابض، بزاق نیز مرتبط با مفهوم زبق و قبض می باشد.
بزاق؛ قبض غذا، جذب غذا
بازغ ؛ بر وزن خالق یعنی خلق کننده، ولی بازغ یعنی گسترش دهنده ی نور ضعیفی که در حال زیاد شدن باشد.
بزوغ؛ نیش زدن نور در ابتدای طلوع آفتاب، نیش زدن دندان شیری کودک، مرتبط با کلمه ی بزغاله به مفهوم منقبض و کوچک در حال رشد.
قابض؛ به معنای قبض کننده، منقبض کننده، گیرنده، و تنگ کننده یا درهم کشنده مفهوم دارد.
در پزشکی، قابض به خاصیتی از دارو گفته می شود که رفع اسهال و ایجاد یبوست می کند.
انقباض ؛ منقبض شدن، کوچک شدن، مرتبط با کلمه بُغْض.
البته ریشه اصلی زبق و قبض، دو حرف ( ز ب ) می باشد. که با این دو حرف در زوایای مختلف از همین چشمه مفهوم جاری می شود. کلمه ی زیب یعنی دو چیز به هم رسیدن و زیبایی خلق شدن.
مثل اصطلاح ضبط و ثبت صدا یا اصطلاح سَبَد با ترجمه رایج امروزی به مفهوم زنبیل.
هر چند سبد و زنبیل با دو حرف ریشه ای مشترک ( ز ب ) هم در دو شکل مختلف از یک ریشه و یک مفهوم مشترک در دل خود دارند.
سبد؛ زیب نمودن چیزها در یک فضا
ثبت ظبط؛ گرفتن و جمع نمودن چیزی
یا خود کلمه زبان که دلیل و عامل و سببی برای زیب کردن حروف یا اِزباسم یا اسپاسم حروف و ساخت کلمات زیبا و زیبنده می باشد.
سبب؛ دلیل سَب شدن یا زیب شدن چیزها.
اسپاسم؛ تغییر شکل یافته ی اِزباسم. به مفهوم سبب زیپ شدن بافت عضلات به همدیگر و گرفتگی عضلانی. مرتبط با کلمه ی زیپ زیب زیبا اسب سپاس سپاه اسپانیا اسپانسر اسپاخو و . . .
اسپانسر؛ منشعب از مفهوم کلمه ی زبان و اسب. یعنی اسپاسم کننده زیبایی. شخص حامی برای خلق یک اثر زیبنده و زیبا. مرتبط با کلماتی از قبیل؛ زیپ اسپانیا اسپاخو سپاس و. . .
سپاس؛ یعنی زیپ نمودن کلمات زیبا با زبان، منشعب از زیباست. سپاس گذاری یعنی خلق زیبایی چه با حرف چه با عمل.
زابل ؛ با توجه به ذات حرف ( آ ) به مفهوم خطه ی بسیار زیبا.
زباله؛ کلمه ی زَبْ در زباله به مفهوم به هم آمدن. چیزهای بدردنخوری که باید ضبط شود یا زیب شوند برای ایجاد زیبایی یا ماندگاری زیبایی.
کلمه سبقت و سابق نیز از زاویه قانون تغییر شکل حروف مرتبط با همین مفاهیم می باشد.
کلمه سابق یعنی عمر و زمانی که از ما گرفته شده و سبقت عکس مفهوم سابق به مفهوم پیش افتادن و کسب فرصت و جبران عقب ماندگی.