[ویکی فقه] قرآن افزون بر نظام ویژه ای که برای تمدن اسلامی ارائه می کند به گونه ای ملموس در جنبه های مختلف دوره های تمدن و زندگی اجتماعی مسلمانان اثرگذار بوده است.
البته بیان این نکته لازم است که میان جامعه مطلوب قرآنی با جامعه تاریخی اسلامی همواره تفاوت هایی بوده و همه اصول بیان شده در کلام وحی در جوامع مسلمانان به اجرا درنیامده است.
← زندگی عمومی
(۱) عبدالمجید الشرفی، الاسلام بین الرسالة والتاریخ، بیروت، دارالطلیعة، ۲۰۰۱ م.(۲) سید یاسر ایازی، اهتمام ایرانیان به قرآن، قم، کتاب مبین، ۱۳۸۰ ش.(۳) محمد مصطفی المراغی، بحث فی ترجمة القرآن الکریم، بیروت، دارالکتاب الجدید، ۱۴۰۱ ق.(۴) طالقانی، پرتوی از قرآن، تهران، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۵۰ ش.(۵) پژوهشهای علوم انسانی (فصلنامه)، دانشگاه قم.(۶) سید محمد باقر حجتی، پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، تهران، فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۶ ش.(۷) علی اکبر ولایتی، پویایی فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، تهران، مرکز اسناد و خدمات پژوهش، ۱۳۸۲ ش.(۸) جواد سلماسی زاده، تاریخ ترجمه قرآن در جهان، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۹ ش.(۹) ویل دورانت (م ۱۹۸۱ م)، تاریخ تمدن، ترجمه: آرام و دیگران، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۸ ش.(۱۰) شبلی نعمانی، تاریخ علم کلام، ترجمه: فخر داعی، تهران، رنگین، ۱۳۲۸ ش.(۱۱) زین العابدین قربانی، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، تهران، نشر فرهنگ اسلامی.(۱۲) محمد هادی معرفت، تاریخ قرآن، تهران، سمت، ۱۳۷۵ ش.(۱۳) هورست ولدمارجنس، تاریخ هنر، ترجمه: مرزبان، تهران، علمی فرهنگی، ۱۳۵۹ ش.(۱۴) محمدتقی جعفری، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران، فرهنگ اسلامی، ۱۳۶۲ ش.(۱۵) العیاشی (م ۳۲۰ ق)، تفسیر العیاشی، به کوشش رسولی محلاّتی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه.(۱۶) مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۷۵ ش.(۱۷) معرفت، التمهید فی علوم القرآن، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۱ ق.(۱۸) التوحید (مجله)، مؤسسة التوحید للنشر الثقافی.(۱۹) محمد تقی مصباح، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، تهران، سازمان تبلیغات، ۱۳۷۸ش.(۲۰) النجفی (م ۱۲۶۶ ق)، جواهرالکلام، به کوشش قوچانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی.(۲۱) ایولاکوست، جهان بینی ابن خلدون، ترجمه: مهدوی، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۶۳ ش.(۲۲) سید حسین نصر، خردنامه همشهری (ماهنامه).(۲۳) بجنوردی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ، ۱۳۷۲ ش.(۲۴) حداد عادل و دیگران، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۷۸ ش.(۲۵) خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان، ۱۳۷۷ ش.(۲۶) باقر ساروخانی، درآمدی بر دائرة المعارف علوم اجتماعی، تهران، کیهان، ۱۳۷۰ ش.(۲۷) حسن بن عبدالله العسکری، دیوان المعانی، بیروت، دارالجیل.(۲۸) علی اصغر حکمت، سرزمین هند، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ ش.(۲۹) السجستانی (م ۲۷۵ ق)، سنن ابی داود، به کوشش محمد محی الدین، دارالفکر.(۳۰) ابن اسحاق (م ۱۵۱ ق)، السیر و المغازی، به کوشش محمد حمید الله، معهد الدراسات والابحاث.(۳۱) البخاری (م ۲۵۶ ق)، صحیح البخاری، به کوشش مصطفی دیب البغا، بیروت، دارابن کثیر، الیمامة، ۱۴۰۷ ق.(۳۲) عبدالرحمن بن عبدالحکم (م ۲۵۷ ق)، فتوح مصر و اخبارها، مکتبة مثنی ببغداد.(۳۳) جولیوس گولد، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه: گروهی از مترجمان، به کوشش زاهدی، مازیار، ۱۳۸۴ ش.(۳۴) آلن پیرو، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه: ساروخانی، تهران، کیهان، ۱۳۶۶ ش.(۳۵) سید حمید طبیبیان، فرهنگ فرزان فارسی ـ عربی، فرزان، ۱۳۷۸ ش.(۳۶) علی اکبر نفیسی، فرهنگ نفیسی، تهران، خیام، ۱۳۵۵.(۳۷) مطالعات تاریخی (فصلنامه)، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.(۳۸) الفکر الاسلامی (مجله)، مجمع الفکر الاسلامی.(۳۹) سید قطب (م ۱۳۸۶ ق)، فی ظلال القرآن، القاهرة، دارالشروق، ۱۴۰۰ ق.(۴۰) سید حسین نصر، قلب اسلام، ترجمه: خرازی، تهران، نشر نی، ۱۳۸۵ ش.(۴۱) الکلینی (م ۳۲۹ ق)، الکافی، به کوشش غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۷۵ ش.(۴۲) محمد عربی القبانی، کفایة المستفید، دمشق، دارالخیر، ۱۹۹۱ م.(۴۳) گلستان قرآن (هفته نامه )، تهران، مرکز توسعه و ترویج فعالیتهای قرآنی.(۴۴) دهخدا (م ۱۳۳۴ ش) و دیگران، لغت نامه، تهران، مؤسسه لغت نامه و دانشگاه تهران، ۱۳۷۳ ش.(۴۵) جلال الدین بلخی، مثنوی معنوی، به کوشش سروش، تهران، علمی فرهنگی، ۱۳۷۵ ش.(۴۶) الطبرسی (م ۵۴۸ ق)، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۰۶ ق.(۴۷) الراغب (م ۴۲۵ ق)، محاضرات الادباء، به کوشش عمر الطباع، بیروت، دارالقلم، ۱۴۲۰ ق.(۴۸) توشیهیکو ایزوتسو، مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن، ترجمه: بدره ای، تهران، فرزان روز، ۱۳۷۸ ش.(۴۹) جواد علی، المفصل، بیروت، دارالعلم للملایین، ۱۹۷۶ م.(۵۰) عبدالرحمن بن محمد بن خلدون، مقدمة ابن خلدون، به کوشش علی عبدالواحد، قاهرة، دار نهضة مصر.(۵۱) الزرقانی، مناهل العرفان، لبنان، دارالفکر، ۱۴۱۶ ق.(۵۲) محمد علی تهانوی، موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون والعلوم، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، ۱۹۹۶ م.(۵۳) سمیع دغیم، موسوعة مصطلحات العلوم الاجتماعیة والسیاسیه، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، ۲۰۰۰ م.(۵۴) الطباطبایی (م ۱۴۰۲ ق)، المیزان، بیروت، اعلمی، ۱۳۹۳ ق.
البته بیان این نکته لازم است که میان جامعه مطلوب قرآنی با جامعه تاریخی اسلامی همواره تفاوت هایی بوده و همه اصول بیان شده در کلام وحی در جوامع مسلمانان به اجرا درنیامده است.
← زندگی عمومی
(۱) عبدالمجید الشرفی، الاسلام بین الرسالة والتاریخ، بیروت، دارالطلیعة، ۲۰۰۱ م.(۲) سید یاسر ایازی، اهتمام ایرانیان به قرآن، قم، کتاب مبین، ۱۳۸۰ ش.(۳) محمد مصطفی المراغی، بحث فی ترجمة القرآن الکریم، بیروت، دارالکتاب الجدید، ۱۴۰۱ ق.(۴) طالقانی، پرتوی از قرآن، تهران، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۵۰ ش.(۵) پژوهشهای علوم انسانی (فصلنامه)، دانشگاه قم.(۶) سید محمد باقر حجتی، پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، تهران، فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۶ ش.(۷) علی اکبر ولایتی، پویایی فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، تهران، مرکز اسناد و خدمات پژوهش، ۱۳۸۲ ش.(۸) جواد سلماسی زاده، تاریخ ترجمه قرآن در جهان، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۹ ش.(۹) ویل دورانت (م ۱۹۸۱ م)، تاریخ تمدن، ترجمه: آرام و دیگران، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۸ ش.(۱۰) شبلی نعمانی، تاریخ علم کلام، ترجمه: فخر داعی، تهران، رنگین، ۱۳۲۸ ش.(۱۱) زین العابدین قربانی، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، تهران، نشر فرهنگ اسلامی.(۱۲) محمد هادی معرفت، تاریخ قرآن، تهران، سمت، ۱۳۷۵ ش.(۱۳) هورست ولدمارجنس، تاریخ هنر، ترجمه: مرزبان، تهران، علمی فرهنگی، ۱۳۵۹ ش.(۱۴) محمدتقی جعفری، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران، فرهنگ اسلامی، ۱۳۶۲ ش.(۱۵) العیاشی (م ۳۲۰ ق)، تفسیر العیاشی، به کوشش رسولی محلاّتی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه.(۱۶) مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۷۵ ش.(۱۷) معرفت، التمهید فی علوم القرآن، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۱ ق.(۱۸) التوحید (مجله)، مؤسسة التوحید للنشر الثقافی.(۱۹) محمد تقی مصباح، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، تهران، سازمان تبلیغات، ۱۳۷۸ش.(۲۰) النجفی (م ۱۲۶۶ ق)، جواهرالکلام، به کوشش قوچانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی.(۲۱) ایولاکوست، جهان بینی ابن خلدون، ترجمه: مهدوی، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۶۳ ش.(۲۲) سید حسین نصر، خردنامه همشهری (ماهنامه).(۲۳) بجنوردی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ، ۱۳۷۲ ش.(۲۴) حداد عادل و دیگران، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۷۸ ش.(۲۵) خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان، ۱۳۷۷ ش.(۲۶) باقر ساروخانی، درآمدی بر دائرة المعارف علوم اجتماعی، تهران، کیهان، ۱۳۷۰ ش.(۲۷) حسن بن عبدالله العسکری، دیوان المعانی، بیروت، دارالجیل.(۲۸) علی اصغر حکمت، سرزمین هند، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ ش.(۲۹) السجستانی (م ۲۷۵ ق)، سنن ابی داود، به کوشش محمد محی الدین، دارالفکر.(۳۰) ابن اسحاق (م ۱۵۱ ق)، السیر و المغازی، به کوشش محمد حمید الله، معهد الدراسات والابحاث.(۳۱) البخاری (م ۲۵۶ ق)، صحیح البخاری، به کوشش مصطفی دیب البغا، بیروت، دارابن کثیر، الیمامة، ۱۴۰۷ ق.(۳۲) عبدالرحمن بن عبدالحکم (م ۲۵۷ ق)، فتوح مصر و اخبارها، مکتبة مثنی ببغداد.(۳۳) جولیوس گولد، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه: گروهی از مترجمان، به کوشش زاهدی، مازیار، ۱۳۸۴ ش.(۳۴) آلن پیرو، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه: ساروخانی، تهران، کیهان، ۱۳۶۶ ش.(۳۵) سید حمید طبیبیان، فرهنگ فرزان فارسی ـ عربی، فرزان، ۱۳۷۸ ش.(۳۶) علی اکبر نفیسی، فرهنگ نفیسی، تهران، خیام، ۱۳۵۵.(۳۷) مطالعات تاریخی (فصلنامه)، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.(۳۸) الفکر الاسلامی (مجله)، مجمع الفکر الاسلامی.(۳۹) سید قطب (م ۱۳۸۶ ق)، فی ظلال القرآن، القاهرة، دارالشروق، ۱۴۰۰ ق.(۴۰) سید حسین نصر، قلب اسلام، ترجمه: خرازی، تهران، نشر نی، ۱۳۸۵ ش.(۴۱) الکلینی (م ۳۲۹ ق)، الکافی، به کوشش غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۷۵ ش.(۴۲) محمد عربی القبانی، کفایة المستفید، دمشق، دارالخیر، ۱۹۹۱ م.(۴۳) گلستان قرآن (هفته نامه )، تهران، مرکز توسعه و ترویج فعالیتهای قرآنی.(۴۴) دهخدا (م ۱۳۳۴ ش) و دیگران، لغت نامه، تهران، مؤسسه لغت نامه و دانشگاه تهران، ۱۳۷۳ ش.(۴۵) جلال الدین بلخی، مثنوی معنوی، به کوشش سروش، تهران، علمی فرهنگی، ۱۳۷۵ ش.(۴۶) الطبرسی (م ۵۴۸ ق)، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۰۶ ق.(۴۷) الراغب (م ۴۲۵ ق)، محاضرات الادباء، به کوشش عمر الطباع، بیروت، دارالقلم، ۱۴۲۰ ق.(۴۸) توشیهیکو ایزوتسو، مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن، ترجمه: بدره ای، تهران، فرزان روز، ۱۳۷۸ ش.(۴۹) جواد علی، المفصل، بیروت، دارالعلم للملایین، ۱۹۷۶ م.(۵۰) عبدالرحمن بن محمد بن خلدون، مقدمة ابن خلدون، به کوشش علی عبدالواحد، قاهرة، دار نهضة مصر.(۵۱) الزرقانی، مناهل العرفان، لبنان، دارالفکر، ۱۴۱۶ ق.(۵۲) محمد علی تهانوی، موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون والعلوم، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، ۱۹۹۶ م.(۵۳) سمیع دغیم، موسوعة مصطلحات العلوم الاجتماعیة والسیاسیه، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، ۲۰۰۰ م.(۵۴) الطباطبایی (م ۱۴۰۲ ق)، المیزان، بیروت، اعلمی، ۱۳۹۳ ق.
wikifeqh: تمدن_اسلامی