تقسیم حدیث

[ویکی فقه] احادیثی که از پیشوایان معصوم (علیهم السّلام) در کتاب های روایی موجود است، از نظر بررسی تعداد راویان سند هر یک از آن ها در طبقات حدیثی، به دو گروه متواتر و واحد، تقسیم می شوند و هر یک نیز دارای اقسامی هستند؛ نخست حدیث و خبر متواتر و اقسام آن، مورد بررسی و تحلیل واقع می گردد و سپس به بررسی خبر واحد و جایگاه آن پرداخته می شود.
کلمه متواتر در لغت از ریشه «وتر» به معنی پی در پی و پیوسته، یا یکی پس از دیگری است؛ راغب می گوید: التواتر تتابع الشیء وترا... ثم ارسلنا رسلنا تتری، ای متواترین. و در اصطلاح: خبر جماعتی است که سلسله راویان آن تا به معصوم (علیه السّلام) در هر طبقه به تعدادی باشد که امکان توافق عمدی آن ها بر نسبت دادن دروغ به معصوم (علیه السّلام) به طور عادی محال باشد و خبر آن ها موجب علم و یقین گردد.
← تعاریف محدثان
خبر واحد، حدیثی است که راویان آن در تمامی طبقات، به حد تواتر نرسیده و به تنهایی مفید علم نیست، بلکه به انضمام قراین دیگری می توان حجیت آن را ثابت نمود. از این رو اگر روایتی در چندین طبقه به مرز تواتر رسیده ولی تنها در یک طبقه، به مرز تواتر نرسیده، واجد شرایط متواتر نبوده و خبر واحد تلقی شده؛ زیرا نتیجه همواره تابع اخس مقدمتین است.
← تعاریف محدثان
احادیث از نظر تعداد راویان به دو قسم متواتر و واحد تقسیم می شوند: خبر متواتر، روایتی است که راویان آن در هر طبقه از نظر تعداد به میزانی است که موجب اطمینان بدان می شود و به دو گروه تواتر لفظی و معنوی تقسیم شده، اما در روایت و خبر واحد، راویان به مرز تواتر نرسیده و به تنهای مفید علم نبوده که دارای سه قسم: مستفیض، عزیز و غریب است که اگر راویان در طبقات، حداقل، سه نفر باشند، مستفیض و اگر حداقل دو نفر، عزیز و الا غریب است.