تفنگ برنو

بـِرنو ( به چکی: vz. 24 ) تفنگی گلنگدنی از خانواده موزر گ۹۸ است که پس از جنگ جهانی اول در چکسلواکی طراحی و بین سال های ۱۹۲۴ تا ۱۹۴۲ در این کشور تولید شد.
کالیبر برنو مثل دیگر تفنگ های موزر ۷٫۹۲ میلی متر است و از فشنگهای موزر ۷٫۹۲x۵۷ استفاده می کند. طول لوله آن ۶۰ سانتی متر است که در مقایسه با موزر ۹۸ پانزده سانتی متر کوتاه تر و خوش دست تر است. مبنای نظری انتخاب لوله کوتاه تر این بود که کوتاه شدن لوله تفنگ تأثیر ناچیزی بر خصوصیات بالیستیکی گلوله و در نتیجه دقت آن در بردهای متعارف جنگی می گذارد یا به عبارت دیگر کاهش دقت تفنگ با کوتاه شدن لوله در مسافت های کوتاه و متوسط ناچیز است اما کاربردپذیری و خوش دستی آن را بسیار افزایش می دهد.
واژه vz. که در نام دیگر تفنگ های چکسلواکی نیز دیده می شود - مخفف واژهٔ چکی vzor به معنی مدل است و ۲۴ نیز به سال آغاز تولید و انتخاب این تفنگ به عنوان تفنگ سازمانی نیروهای مسلح چکسلواکی اشاره دارد. برنو نیز نام شهری است که یکی از کارخانه های اصلی تولید این تفنگ در آن قرار داشت و تفنگ های ارتش ایران در آن جا تولید می شد.
برنو علاوه بر چکسلواکی در کشورهای دیگری همچون رومانی، تایلند، چین، گواتمالا، اکوادور، ترکیه، بولیوی و ایران نیز به طور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفت. بیشتر تفنگ هایی که به سفارش کشورهای آمریکای جنوبی تولید شدند با کالیبرهای ۷x۵۷ موزر اسپانیایی و ۷٫۶۵x۵۳ آرژانتینی ساخته می شدند. پس از اشغال چکسلواکی توسط آلمان در سال ۱۹۳۸ کارخانه های تولید این تفنگ به دست آلمانی ها افتاد و تولید آن با توجه به شباهت بسیار به تفنگ های موزر گ۹۸ و کارابینر ۹۸کا ادامه یافته و تفنگ های موجود به راحتی وارد ارتش آلمان شده و در جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار گرفتند.
برنو کوتاه با نام چکی vz. 33 مدل کوتاه تر و سبک تر برنو است که تولید آن از سال ۱۹۳۳ آغاز شد و تفاوت جزئی با کارابینر ۹۸کا تفنگ سازمانی ارتش آلمان در جنگ جهانی دوم دارد. در این مدل وزن سلاح از ۴٫۲ به ۳٬۳۵ کیلو و طول آن از ۱۱۰ سانتی متر به حدود ۹۸ سانتی متر کاهش یافته است.
تا قبل از سال ۱۳۰۹ در نیروهای مسلح ایران تفنگ های مختلفی شامل مدل های مختلف تفنگ های موزر آلمانی، تفنگ های نوغان ( Mosin Nagant ) روسی و انفیلد و دیگر تفنگ های انگلیسی کاربرد داشت. رضا شاه پهلوی که به خطرات استفاده سربازان از تفنگ های متفاوت آگاه بود تصمیم به انتخاب یک تفنگ سازمانی برای ارتش ایران گرفت، در روز هفتم بهمن ماه ۱۳۰۹ ( ۲۷ ژانویه ۱۹۳۰ ) در پی یک بررسی طولانی، رضاشاه پهلوی که فرمانده کل نیروهای مسلح بود موافقت کرد که یکی از مدل های «ماوزر» پس از یک دوره آزمایش چندساله، تفنگ رسمی ارتش ایران شود. این آزمایش روی ماوزرهای «وی زی ۲۴» ( VZ24 ) ساخت سال ۱۹۲۴ چکسلواکی صورت گرفت و ستاد ارتش در سال ۱۹۳۴ ( ۱۳۱۳ ) به آن نمره قبولی داد. کارخانه ماوزر بعداً شعبه خود را در شهر «برنو» واقع در ایالت موراویای چکسلواکی دایر کرد و دولت ایران که مشتری کمپانی «اشکودا» بود ترجیح داد که تفنگهای ماوزر ساخت شهر برنو را خریداری کند. از آن پس در ایران نام «برنو» بر تفنگهای ماوزر گذارده شد که پنج تیر و تک تیر بودند. از دهه ۱۹۴۰، ایران خود دست به ساختن برنو زد و آن را در کارخانه های تسلیحات ( معروف به مسلسل سازی واقع در نزدیکی دوشان تپه ) تولید کرد.