تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله الخمس و الانفال

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة الخمس و الانفال (لنکرانی). کتاب « تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة: الخمس والأنفال و رسالة فی الخمس» تألیف آیت الله محمد فاضل لنکرانی است که در آن به شرح دیدگاه های امام خمینی در باب خمسِ از کتاب تحریرالوسیله پرداخته و همچنین تقریر دروس خارج فقه آیت الله بروجردی در مبحث خمس را به آن ضمیمه کرده است. این نوشتار توسط مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام مورد تحقیق قرار گرفته است.
مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۱۰ دیده به جهان گشود. از آنجا که عشق، راهنمای استاد، و شور و علاقه، چراغ راهش بود، تحصیلات دینی او با سرعتی بسیار پیش می رفت، به طوری که دوره های ادبیات و سطوح را که معمولا طلّاب دیگر در مدت ۸ یا ۹ سال به پایان می بردند، وی تنها در مدت ۶ سال سپری کرد، از این رو هنگامی که درست ۱۹ سال از سنین عمر را پشت سر نهاده بود، وارد آخرین مرحله تحصیلات حوزه یعنی درس خارج گردید.در سال های جوانی حدود ۱۱ سال در درس مرحوم آیت الله بروجردی و حدود ۹ سال نیز مجموعاً در درس های فقه و اصول امام خمینی ( قدس سره) شرکت داشت . ایشان در کنار درس های فقه و اصول ، چند سال از عمر پرثمرش را نیز در درس های فلسفه و حکمت گذرانید. در این رشته استاد او، بزرگ مرد تفسیر، استاد کم نظیر، مرحوم علامه طباطبایی بود که وی در محضر پربارش طیّ سال ها، قسمتی از مباحث منظومه سبزواری و سپس کتاب اسفار ملا صدرای شیرازی را تعلیم گرفت. البته در کنار همه اینها در مباحث دیگری چون بحث های مسائل عقیدتی و نیز مباحثی در درس اخلاق شرکت می کرد و از استادان دیگری هم به طور پراکنده بهره گیری و کسب فیض می نمود. ایشان در سن سی سالگی به درجه اجتهاد رسیدند . نکته ای دیگر که در زندگی استاد جلب توجه می کند، این است که از نخستین سال های جوانی، همواره تحصیل و تدریس به موازات یکدیگر در زندگی اش جریان داشته است، در آن سال های ۱۵- ۱۶ سالگی عده شاگردانش غالبا به ۷۰- ۸۰ نفر می رسید و هنگامی که به ۱۹ سالگی رسید، دیگر جلسات درسش آن قدر گسترش یافته بود که بیشتر اوقات صدها نفر در محضر درس وی حاضر می شدند، تا جایی که وقتی به تدریس کفایة الاصول (آخرین کتاب سطح عالی و دشوارترین کتاب آن دوره) می پرداخت قریب ۶۰۰- ۷۰۰ نفر پای درسش می نشستند . حضرت آیةالله العظمی فاضل، روز شنبه ۲۶ خرداد ماه ۱۳۸۶ در سن ۷۶ سالگی دعوت حق را لبیک گفت. خداوند او را با اولیاء الله محشور کند انشاء الله .

[ویکی نور] تفصیل الشریعۀ فی شرح تحریرالوسیلۀ: الخمس والأنفال و رسالۀ فی الخمس تألیف آیت الله محمد فاضل لنکرانی است که در آن به شرح دیدگاههای امام خمینی در باب خمسِ از کتاب تحریرالوسیلۀ پرداخته و همچنین تقریر دروس خارج فقه آیت الله بروجردی در مبحث خمس را به آن ضمیمه کرده است. این نوشتار توسط مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) مورد تحقیق قرار گرفته است.
از دو بخش اصلی و یک ضمیمه ترکیب یافته است. در بخش اول و دوم مباحث خمس و انفال از دیدگاه مصنف مورد بررسی فقهی و استدلالی قرار گرفته و در ضمیمه تقریرات درس خارج فقه آیت الله بروجردی در مبحث خمس ارائه شده است. در ابتدای صفحات، متن تحریرالوسیلۀ و در پائین صفحه شرح و توضیح این مباحث درج گردیده است.
در ابتدای کتاب به ادله وجوب خمس در آیات و روایات اشاره شده؛ سپس موارد وجوب خمس مانند غنایم جنگی، معادن، گنج، غواصی، مقدار مازاد مصرف سالیانه، مال حلال مخلوط به حرام و زمینی که فرد ذمی از شخص مسلمان خریداری میکند، به طور تفصیلی بررسی میشود. در همین رابطه نگارنده به بحث درباره شرایط تعلق خمس به موارد فوق الذکر پرداخته است. در ادامه، به شرایط کسانی که مستحق گرفتن خمس هستند و کیفیت تقسیم آن اشاره نموده و برای خمس سهمهایی مانند سهم سادات، سهم امام علیهالسلام، سهم فقرا، در راه ماندگان، یتیمان و مساکین در نظر گرفته و کیفیت خرج کردن سهم مبارک امام معصوم (ع) توسط فقها در عصر غیبت را بررسی کرده است.
بخش بعدی کتاب اختصاص به انفال و مصادیق آن دارد و در آن مواردی مانند اراضی مفتوحۀ عنوۀ، اراضی موات، زمینهای بدون صاحب، دریاها، نهرها، جنگلها، کوهها و عواید حاصل از آنها، غنایم جنگی (در جنگی که به اذن امام معصوم صورت نگرفته باشد)، ارث کسی که وارث ندارد و سایر موارد انفال مورد بحث قرار گرفته و کیفیت مصرف این قبیل از اموال بررسی گردیده است.
در بخش پایانی، تقریرات درس خارج فقه آیت الله بروجردی در باب خمس ارائه گردیده و تقریباً همان مباحث مربوط به خمس یعنی ادله وجوب خمس و موارد وجوب آن و مستحقین اموال خمس و کیفیت هزینه کردن و سرپرستی خمس در عصر غیبت تبیین میگردد.

[ویکی فقه] تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله الخمس و الانفال (لنکرانی). کتاب « تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة: الخمس والأنفال و رسالة فی الخمس» تألیف آیت الله محمد فاضل لنکرانی است که در آن به شرح دیدگاه های امام خمینی در باب خمسِ از کتاب تحریرالوسیله پرداخته و همچنین تقریر دروس خارج فقه آیت الله بروجردی در مبحث خمس را به آن ضمیمه کرده است. این نوشتار توسط مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام مورد تحقیق قرار گرفته است.
مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۱۰ دیده به جهان گشود. از آنجا که عشق، راهنمای استاد، و شور و علاقه، چراغ راهش بود، تحصیلات دینی او با سرعتی بسیار پیش می رفت، به طوری که دوره های ادبیات و سطوح را که معمولا طلّاب دیگر در مدت ۸ یا ۹ سال به پایان می بردند، وی تنها در مدت ۶ سال سپری کرد، از این رو هنگامی که درست ۱۹ سال از سنین عمر را پشت سر نهاده بود، وارد آخرین مرحله تحصیلات حوزه یعنی درس خارج گردید.در سال های جوانی حدود ۱۱ سال در درس مرحوم آیت الله بروجردی و حدود ۹ سال نیز مجموعاً در درس های فقه و اصول امام خمینی ( قدس سره) شرکت داشت . ایشان در کنار درس های فقه و اصول ، چند سال از عمر پرثمرش را نیز در درس های فلسفه و حکمت گذرانید. در این رشته استاد او، بزرگ مرد تفسیر، استاد کم نظیر، مرحوم علامه طباطبایی بود که وی در محضر پربارش طیّ سال ها، قسمتی از مباحث منظومه سبزواری و سپس کتاب اسفار ملا صدرای شیرازی را تعلیم گرفت. البته در کنار همه اینها در مباحث دیگری چون بحث های مسائل عقیدتی و نیز مباحثی در درس اخلاق شرکت می کرد و از استادان دیگری هم به طور پراکنده بهره گیری و کسب فیض می نمود. ایشان در سن سی سالگی به درجه اجتهاد رسیدند . نکته ای دیگر که در زندگی استاد جلب توجه می کند، این است که از نخستین سال های جوانی، همواره تحصیل و تدریس به موازات یکدیگر در زندگی اش جریان داشته است، در آن سال های ۱۵- ۱۶ سالگی عده شاگردانش غالبا به ۷۰- ۸۰ نفر می رسید و هنگامی که به ۱۹ سالگی رسید، دیگر جلسات درسش آن قدر گسترش یافته بود که بیشتر اوقات صدها نفر در محضر درس وی حاضر می شدند، تا جایی که وقتی به تدریس کفایة الاصول (آخرین کتاب سطح عالی و دشوارترین کتاب آن دوره) می پرداخت قریب ۶۰۰- ۷۰۰ نفر پای درسش می نشستند . حضرت آیةالله العظمی فاضل، روز شنبه ۲۶ خرداد ماه ۱۳۸۶ در سن ۷۶ سالگی دعوت حق را لبیک گفت. خداوند او را با اولیاء الله محشور کند انشاء الله .
ساختار
کتاب از دو بخش اصلی و یک ضمیمه ترکیب یافته است. در بخش اول و دوم مباحث خمس و انفال از دیدگاه مصنف مورد بررسی فقهی و استدلالی قرار گرفته و در ضمیمه تقریرات درس خارج فقه آیت الله بروجردی در مبحث خمس ارائه شده است. در ابتدای صفحات، متن تحریرالوسیله و در پائین صفحه شرح و توضیح این مباحث درج گردیده است.
گزارش محتوا
در ابتدای کتاب به ادله وجوب خمس در آیات و روایات اشاره شده; سپس موارد وجوب خمس مانند غنایم جنگی، معادن، گنج، غواصی، مقدار مازاد مصرف سالیانه، مال حلال مخلوط به حرام و زمینی که فرد ذمی از شخص مسلمان خریداری می کند، به طور تفصیلی بررسی می شود. در همین رابطه نگارنده به بحث درباره شرایط تعلق خمس به موارد فوق الذکر پرداخته است. در ادامه، به شرایط کسانی که مستحق گرفتن خمس هستند و کیفیت تقسیم آن اشاره نموده و برای خمس سهم هایی مانند سهم سادات ، سهم امام علیه السلام، سهم فقرا، در راه ماندگان، یتیمان و مساکین در نظر گرفته و کیفیت خرج کردن سهم مبارک امام معصوم علیه السلام توسط فقها در عصر غیبت را بررسی کرده است. بخش بعدی کتاب اختصاص به انفال و مصادیق آن دارد و در آن مواردی مانند اراضی مفتوحة عنوة، اراضی موات ، زمین های بدون صاحب، دریاها، نهرها، جنگل ها، کوه ها و عواید حاصل از آنها، غنایم جنگی( در جنگی که به اذن امام معصوم صورت نگرفته باشد)، ارث کسی که وارث ندارد و سایر موارد انفال مورد بحث قرار گرفته و کیفیت مصرف این قبیل از اموال بررسی گردیده است. در بخش پایانی، تقریرات درس خارج فقه آیت الله بروجردی در باب خمس ارائه گردیده و تقریباً همان مباحث مربوط به خمس یعنی ادله وجوب خمس و موارد وجوب آن و مستحقین اموال خمس و کیفیت هزینه کردن و سرپرستی خمس در عصر غیبت تبیین می گردد.در پایان و مصادر و فهرست تفصیلی موضوعات درج گردیده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس