تفسیر و تفاسیر شیعه

[ویکی فقه] در این مقاله تفسیر در نظر شیعه در لغت و اصطلاح را مورد بررسی قرار داده و آن تعاریف را نقادی کرده و به این تعریف در مورد تفسیر برسیم: «بر طبق مذهب اثناعشریه علم تفسیر یا تفسیر قرآن یا تفسیر، همان تفهیم مراد الله است از قرآن مجید در حد مستطاع بشر، مستند به قواعد لسان العرب و اسلوب آن، غیر معارض با کتاب و سنت و اجماع.»
تفسیر در لغت به معنی ایضاح و تبیین است و از این باب است گفته خداوند «ولا یاتونک بمثل الا جئناک بالحق واحسن تفسیرا» یعنی و هیچ مثلی (از داستان سرائی ها) برای تو نمی آورند، مگر آنکه ما برای تو ای محمد آورده ایم در برابر آن به آن چه حق است، با بیان روشن تری که بهتر از آن، محتوای عالی و ارزنده را واضح و روشن می کند.از ماده فسر در قرآن مجید تنها همین یک مورد آمده است. در قاموس گوید: تفسیر به معنی آشکار کردن و پرده برداری از پوشیده است. در لسان العرب آمده تفسیر کشف مراد و مقصود گوینده است از لفظ مشکل.
تفسیر در اصطلاح
اما در اصطلاح، تفسیر قرآن همان علم فهم قرآن است.
← ماتریدی
اولین مفسر و بیان کننده قرآن مجید، خداوند متعال است، قوله تعالی «لا تحرک به لسانک لتعجل به ان علینا جمعه وقرآنه فاذا قراناه فاتبع قرآنه ثم ان علینا بیانه؛ ای محمد زبان خود را به قرآن مجنبان که به آن (از غایت، شوق به تکرار کلام ما) شتاب کرده باشی، هر آینه بر ماست فراهم ساختن قرآن و منظم ساختن (آیات) آن، آن گاه که آن را (به وسیله وحی برای تو خواندیم) آن قرائت را پیروی کن، پس از آن بر ماست بیان قرآن.»و چنان که گفتیم مراد از بیان همان تفسیر است.
رسول الله دومین مفسر
...

[ویکی نور] تفسیر و تفاسیر شیعه اثر عبدالحسین شهیدی صالحی در رابطه با معرّفی و تشریح تفاسیر شیعه می باشد.
مؤلف انگیزه خود را از نگارش این اثر اینگونه بیان می کند:مایه تأسف و تعجب است تهمت ناروای برادران سنّی که در گذشته و حال به شیعیان نسبت داده اند که آنان نسبت به قرآن مجید بی اعتنا هستند و این اثر حاضر به جای مفاخرۀ توخالی، کارنامه قرآن پژوهی واقعی شیعه هرچند که استقصایش کامل نیست عرضه شده است.
ایشان به تشریح و احصاء تفاسیر تدوین شده از زمان نزول قرآن تا حال در طول 14 قرن به ترتیب نزول قرآن پرداخته اند.و روش ایشان در مورد تبیین و احصاء تفاسیر اینگونه است که:اصل تفسیر وجود دارد یا منقولاتی از آن باقی مانده باشد و در کتب قدیمی به وجود آن تصریح شده باشد.
این اثر دربرگیرنده معرّفی 460 مفسر شیعی و معرّفی بیش از 600 اثر تفسیری می باشد.
ایشان با استفاده از منابع متعدد و نقل قولهای فراوان از کتب تاریخ، طبقات و تراجم به معرّفی مفسران بزرگ پرداخته است.

[ویکی فقه] تفسیر و تفاسیر شیعه (کتاب). تفسیر و تفاسیر شیعه اثر عبد الحسین شهیدی صالحی در رابطه با معرفی و تشریح تفاسیر شیعه می باشد.
مؤلف انگیزه خود را از نگارش این اثر اینگونه بیان می کند: مایه تاسف و تعجب است تهمت ناروای برادران سنی که در گذشته و حال به شیعیان نسبت داده اند که آنان نسبت به قرآن مجید بی اعتنا هستند و این اثر حاضر به جای مفاخره توخالی، کارنامه قرآن پژوهی واقعی شیعه هرچند که استقصایش کامل نیست عرضه شده است.
روش مؤلف در معرفی تفاسیر
ایشان به تشریح و احصاء تفاسیر تدوین شده از زمان نزول قرآن تا حال در طول ۱۴ قرن به ترتیب نزول قرآن پرداخته اند. و روش ایشان در مورد تبیین و احصاء تفاسیر اینگونه است که: اصل تفسیر وجود دارد یا منقولاتی از آن باقی مانده باشد و در کتب قدیمی به وجود آن تصریح شده باشد. این اثر دربرگیرنده معرفی ۴۶۰ مفسر شیعی و معرفی بیش از ۶۰۰ اثر تفسیری می باشد. ایشان با استفاده از منابع متعدد و نقل قولهای فراوان از کتب تاریخ، طبقات و تراجم به معرفی مفسران بزرگ پرداخته است. این نکته قابل ذکر است که مقاله تفسیر و تفاسیر در جلد چهارم دائرة المعارف تشیع (صفحه ۴۷۰ تا ۵۸۲) طبع شده است.