تفسیر جامع التاویل

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تفسیر جامع التاویل (ابهام زدایی). تفسیر جامع التاویل ممکن است عنوان برای کتاب های ذیل باشد: • تفسیر جامع التاویل (رازی)، اثر شیخ ابوالحسن احمد (م ۳۹۰ یا ۳۹۵ ق) فرزند فارس بن زکریا قزوینی رازی از ائمه لغت و نحو ادب• تفسیر جامع التاویل (اصفهانی)، اثر محمد بن بحر اصفهانی کاتب ادیب شاعر نحوی و مفسر معتزلی و تشیع گرا
...

[ویکی فقه] تفسیر جامع التاویل (اصفهانی). تفسیر جامع التاویل لمحکم التنزیل اثر محمد بن بحر اصفهانی کاتب ادیب شاعر نحوی و مفسر معتزلی و تشیع گرا می باشد.
جامع التاویل لمحکم التنزیل از ابومسلم محمد (۲۵۴ - ۳۲۲ ق) فرزند بحر اصفهانی کاتب ادیب شاعر نحوی و مفسر معتزلی و تشیع گرا. مفسر کاتب الداعی الصغیر محمد بن زید حسینی (م ۲۸۷ ق) بوده است.
معرفی تفسیر
ایـن تـفسیر مفسر که جامع بین روایات و اخبار و نحو و لغت و سایر فنون و علوم قرآن کریم است مـورد سـتـایـش شیخ طوسی (م ۴۶۰ ق) واقع شده که نسخه ای از این تفسیر را در دست داشته است و در مقدمه تفسیر خود التبیان آن را یاد کرده و شیوه آن را ستوده است. شیخ آقابزرگ تهرانی در الذریعة می گوید نسبت اعتزال که به مفسر داده اند احتمالا به دلیل تقیه وی بوده است.چون وی تصریح نموده بر تقدم حضرت علی بن ابی طالب (علیه السّلام) بر سایر اصحاب و ایمان و اخلاص او در طاعت از خدا و نیز سایر خصوصیات و فضایل امام (علیه السّلام). سپس اضافه می کند که علامه حلی (م ۷۲۶ ق) در کتاب تهذیب الاصول در مبحث النسخ از این تفسیر یاد کرده است.تـفـسـیـر مـفـسر به شیوه شیعی نگاشته شده و در این تفسیر تصریح به امامت حضرت علی (علیه السّلام) گردیده است.این تفسیر در چهارده جلد بزرگ است. مفسر غیر از محمد بن بحر رهنی از غلات شیعه (م ۳۴۰ ق) می باشد.و ابـن نـدیـم در الفهرست این تفسیر را بر مذهب معتزله وصف نموده است یکی از فضلای حوزه علمیه قم، آقای غیاثی کرمانی این تفسیر را که منقولات فراوانی از آن در تفسیر تبیان و مجمع البیان و ابوالفتوح رازی و تفسیر امام فخر رازی و قرطبی پراکنده وار نقل شده است، در دست تدوین و طبع دارد.سـعـید انصاری بخش هایی از این تفسیر را که در تفسیر فخر رازی نقل شده بوده است استخراج و گردآوری کرده به نام ملتقط جامع التاویل لمحکم التنزیل انتشار داده است.و نـیـز تـفـسـیـر دیگری به نام تفسیر شان نزول آیات منسوب به کاتب اصفهانی ذکر کرده اند که موجود نیست.

[ویکی فقه] تفسیر جامع التاویل (رازی). تفسیر جامع التاویل اثر شیخ ابوالحسن احمد (م ۳۹۰ یا ۳۹۵ ق) فرزند فارس بن زکریا قزوینی رازی از ائمه لغت و نحو ادب می باشد.
وی آثـار و مـؤلـفـات بسیاری از خود باقی گذاشته است که سید محسن امین عاملی سی و پنج عنوان آن را در اعیان الشیعة نام برده است. منابع شیعی و کتب رجال امامیه تاکید بر تشیع او دارند.شیخ طوسی (م ۴۶۰ ق) که قریب العصر وی بوده، علی رغم اینکه او محدث نیست و شهرت وی در ادب و نحو می باشد، چون از علمای شیعه بوده، وی را در فهرست خویش ذکر نموده است.آیت اللّه خویی در معجم رجال الحدیث و نیز سید محسن امین عاملی در اعیان الشیعة دلائل بسیاری را بر تشیع وی اقامه نموده و می گویند اگر او شیعه نبود هرگز سلاطین آل بویه وی را معلم فرزندان خویش انتخاب نمی کردند.دکـتـر هادی حسن حمودی در مقدمه خود بر تفسیر ابن فارس قزوینی می نویسد هنگام تحصیل دوره عـالـی در دانـشـگـاه سوربون اولیاء دانشگاه به من پیشنهاد کردند که در آثار و مؤلفات ابن فارس قزوینی تحقیقات وسیعی انجام دهم لذا بر خود واجب دانستم که این اثر با ارزش اسلامی را جـمـع و تـدویـن کنم بدین جهت آن را از کتب مختلف استخراج کردم از جمله از کتاب مقاییس اللغة (تـحـقـیـق عبدالسلام هارون در شش مجلد) کتاب مجمل اللغة (تحقیق هادی حسن حـمودی در پنج مجلد) کتاب الصاحبی (تحقیق مصطفی الشویمی در یک مجلد) کتاب متخیر الالفاظ (تحقیق هلال ناجی در یک مجلد).
معرفی تفسیر
تفسیر جامع التاویل به زبان عربی و به شیوه ادبی و نحو شامل تمام سوره های قرآن کریم به ترتیب آنهاست. پس از مقدمه دکتر حمودی این تفسیر دارای چند باب است.باب نخست در القول فی اللغة التی نزل بها القرآن باب دوم القول علی الحروف المفردة الدالة علی المعنی دارای هفت باب سپس به تفسیر سوره الفاتحه لغایت سوره الناس پرداخته است. این اثر در مجله تراثنا از شماره دوم و سوم سال دوم (۱۴۰۷ ق) منتشر گردیده است.تـفـسـیـر دیگری به نام غریب اعراب القرآن به ابوالحسن نسبت داده اند که در یک جلد و به شیوه ادبی از شواذ و اعراب و غرائب کلمات و آیات متشابه و مشکله قرآن بحث نموده و در کتب رجالی و فهارس از آن نام برده اند که امروز وجود ندارد.

پیشنهاد کاربران

بپرس