[ویکی فقه] تفسیر به رأی در دیدگاه علمای اسلامی. تفسیر به رأی روشی نکوهیده در فهم و تفسیر قرآن کریم است که در آن آراء و نگرش های غیرمعتبر محور تفسیر قرار می گیرد.
آرای عالمان اسلامی را در تقسیمی کلی می توان در دو دسته گزارش کرد که از دو جبهه رویاروی در شرح احادیث تفسیر به رأی حکایت دارند:
آرای عالمان اسلامی را در تقسیمی کلی می توان در دو دسته گزارش کرد که از دو جبهه رویاروی در شرح احادیث تفسیر به رأی حکایت دارند:
[ویکی فقه] تفسیر به رأی روشی نکوهیده در فهم و تفسیر قرآن کریم است که در آن آراء و نگرش های غیرمعتبر محور تفسیر قرار می گیرد.
آرای عالمان اسلامی را در تقسیمی کلی می توان در دو دسته گزارش کرد که از دو جبهه رویاروی در شرح احادیث تفسیر به رأی حکایت دارند:
← مخالف تفسیر به رأی
در این میان، به نظر می رسد باید با دقت و تعمق بیشتر روایات تفسیر به رأی بررسی شوند، از این رو ابتدا باید دو واژه «تفسیر» و «رأی» معنا شوند.
← تفسیر
تحوّل مفهوم رأی در استعمال احادیث، از معنای لغوی و قرآنی به معنای اخیر، ریشه در گرایش های انحرافی برخی مسلمانان در صدر اول اسلام دارد که در زمان پیامبر ( صلی الله علیه وآله) شالوده آن ریخته شد و پس از رحلت ایشان به عنوان مسلکی فکری در استنباط احکام مطرح شد و تحت عنوان «اجتهاد» توجیه یافت. این عنوان را درباره قضایایی دانسته اند که نصّی از قرآن و سنّت درباره آن یافت نشود که ابتدا صرفاً بر تشخیص شخص مجتهد از روح حاکم بر شریعت متکی بود و بعدها در قالب قواعد اصول فقه اهل سنت مطرح شد. از آن جا که بسیاری از احکام شرعی درباره موضوعاتی است که به نحو کلی در قرآن کریم به آن ها اشاره شده است، تفصیل این احکام، تفسیر و بیان اشارات قرآنی نیز محسوب شده است.با این زمینه تاریخی است که می بینیم اهل بیت (علیهم السلام) به شدّت با گرایش فوق مخالفت کردند و عمل به رأی را نه تنها در تفسیر قرآن، بلکه در عموم مسائل دینی، محکوم کرده، آن را ناشی از جهل و بی خبری از اصول علمی و حقایق دینی دانسته اند؛ اصولی که در پرتو بیانات نبوی می توان به آن ها دست یافت و با عنایت به آن ها، اعتماد بر رأی، ناروا و مایه هلاکت است. البته راه مطمئن و معتبر ولایت و گنجینه دانش اهل بیت (علیهم السلام) در این باب بسیار کارساز و به ویژه در بیان مراتب عمیق و بطون معانی و تأویلات صحیح آیات، ضروری است.بر پایه نقلی امام صادق (علیه السلام) فرمودند که ما اگر بر اساس رأی و گرایش خود فتوا می دادیم از تباه شدگان بودیم، بلکه احادیث ما آثاری از پیامبر خداست و اصول و ریشه های دانشی است که یکی پس از دیگری به ارث می بریم و چنان که مردم سیم و زر خود را در گنجینه ها نگاه می دارند، ما احادیث نبوی را می اندوزیم. به این ترتیب، روشن است که در فرهنگ احادیث، عمل به رأی در مسائل دینی، اعم از تفسیر قرآن یا استنباط احکام شرعی، روشی نکوهیده است و احادیث مربوط به تفسیر به رأی را هم در همین فضا می توان تبیین کرد.
وجوه بیانات علما از روایات نهی
...
آرای عالمان اسلامی را در تقسیمی کلی می توان در دو دسته گزارش کرد که از دو جبهه رویاروی در شرح احادیث تفسیر به رأی حکایت دارند:
← مخالف تفسیر به رأی
در این میان، به نظر می رسد باید با دقت و تعمق بیشتر روایات تفسیر به رأی بررسی شوند، از این رو ابتدا باید دو واژه «تفسیر» و «رأی» معنا شوند.
← تفسیر
تحوّل مفهوم رأی در استعمال احادیث، از معنای لغوی و قرآنی به معنای اخیر، ریشه در گرایش های انحرافی برخی مسلمانان در صدر اول اسلام دارد که در زمان پیامبر ( صلی الله علیه وآله) شالوده آن ریخته شد و پس از رحلت ایشان به عنوان مسلکی فکری در استنباط احکام مطرح شد و تحت عنوان «اجتهاد» توجیه یافت. این عنوان را درباره قضایایی دانسته اند که نصّی از قرآن و سنّت درباره آن یافت نشود که ابتدا صرفاً بر تشخیص شخص مجتهد از روح حاکم بر شریعت متکی بود و بعدها در قالب قواعد اصول فقه اهل سنت مطرح شد. از آن جا که بسیاری از احکام شرعی درباره موضوعاتی است که به نحو کلی در قرآن کریم به آن ها اشاره شده است، تفصیل این احکام، تفسیر و بیان اشارات قرآنی نیز محسوب شده است.با این زمینه تاریخی است که می بینیم اهل بیت (علیهم السلام) به شدّت با گرایش فوق مخالفت کردند و عمل به رأی را نه تنها در تفسیر قرآن، بلکه در عموم مسائل دینی، محکوم کرده، آن را ناشی از جهل و بی خبری از اصول علمی و حقایق دینی دانسته اند؛ اصولی که در پرتو بیانات نبوی می توان به آن ها دست یافت و با عنایت به آن ها، اعتماد بر رأی، ناروا و مایه هلاکت است. البته راه مطمئن و معتبر ولایت و گنجینه دانش اهل بیت (علیهم السلام) در این باب بسیار کارساز و به ویژه در بیان مراتب عمیق و بطون معانی و تأویلات صحیح آیات، ضروری است.بر پایه نقلی امام صادق (علیه السلام) فرمودند که ما اگر بر اساس رأی و گرایش خود فتوا می دادیم از تباه شدگان بودیم، بلکه احادیث ما آثاری از پیامبر خداست و اصول و ریشه های دانشی است که یکی پس از دیگری به ارث می بریم و چنان که مردم سیم و زر خود را در گنجینه ها نگاه می دارند، ما احادیث نبوی را می اندوزیم. به این ترتیب، روشن است که در فرهنگ احادیث، عمل به رأی در مسائل دینی، اعم از تفسیر قرآن یا استنباط احکام شرعی، روشی نکوهیده است و احادیث مربوط به تفسیر به رأی را هم در همین فضا می توان تبیین کرد.
وجوه بیانات علما از روایات نهی
...
wikifeqh: تفسیر_به_رأی_در_دیدگاه_علمای_اسلامی