تفسیر امام جعفر صادق

[ویکی فقه] تفسیر امام جعفرصادق، مجموعه ای از روایات تفسیری با صبغه ای عرفانی ـ اشاری منسوب به امام جعفر صادق علیه السلام است.
این روایات، به طور پراکنده، در قرن سوم هجری در محافل صوفیان کوفه و بغداد بازگو می شد. نخستین بار ابوعبدالرحمان سُلَمی (متوفی ۴۱۲) آن ها را در کتاب حقایق التفسیر گردآوری کرد و آشنایی ما با این تفسیر تنها از طریق نقل قول های اوست.

اسنادی در عدم روایت متن کامل احادیث از طریق سلمی
هنوز روشن نیست که سلمی متن کامل تفسیر را روایت کرده است یا خیر. شواهدی ثابت می کند که وی متن کامل را روایت نکرده، چنانکه خرگوشی در تهذیب الاسرار، منتخباتی از این تفسیر را به دست داده که در کتاب سلمی نیست.
همچنین روزبهان بَقْلی (متوفی ۶۰۶) در کتاب عرایس البیان فی حقائق القرآن، قطعاتی نقل کرده که در حقائق التفسیر یافت نمی شود.

تفسیر منسوب به امام صادق
در مجموعه نافذ پاشا کتابخانه سلیمانیه تفسیری منسوب به امام جعفرصادق وجود دارد که گردآورنده آن احمدبن محمدبن حرب است. وی این تفسیرها را، بترتیب، از طریق ابوطاهربن مؤمن، ابومحمدحسن بن محمدبن حمزه، محمدبن حمزه (پدر حسن بن محمد)، ابومحمدحسن بن عبدالله (عموی حسن بن محمد)، علی بن محمدبن علی بن موسی الرضا علیه السلام، امام موسی بن جعفر و امام جعفرصادق علیهماالسلام روایت کرده است.
در معرفی مآخذ زیادات حقائق التفسیر اشاره کرده که سلمی در این تفسیر، به نقل از ابوبکر احمدبن نصر بغدادی (متوفی بعد از ۳۶۵) و او نیز به نقل از عبداللّه بن احمدبن عامر، او نیز از پدرش و او از طریق امام علی بن موسی الرضا علیه السلام و پدرش از امام جعفرصادق علیه السلام سخنانی نقل کرده است.

تفسیر الامام جعفر بن محمد الصادق
...