[ویکی فقه] تفسیر ابن الحجام اثر محمد بن عباس به ابن الحجام از مفسرین و محدثین امامیه می باشد.
تفسیر ابن الحجام اثر ابوعبداللّه محمد (زنده در ۳۲۸ ق) فرزند عباس معروف به ابن الحجام از مفسرین و محدثین. علامه حلی در رجال خود شهرت مفسر را به ابن الجحام به جیم مضمومه و حاء مهمله ضبط کرده است.
معرفی تفسیر
تـفـسـیر مورد بحث به زبان عربی و در کتب رجالی و فهارس به نام کتاب التفسیر الکبیر موسوم است و باسم تفسیر ابن الحجام مشهور است از جمله تفاسیر شیعی است که از زمان تالیف از منابع مهم بوده و نیز به شیوه روائی تالیف گردیده است که در تفسیر و تاویل آیات قرآن کریم از روایات و اخبار ائمه معصومین (علیهم السّلام) بهره گرفته است. از این تفسیر امروزه نسخه های متعدد در کتابخانه های عمومی و خصوصی موجود است.نـسـخه ای از این تفسیر نزد سید علی بن طاووس (م ۶۶۴ ق) بوده که در مؤلفات خود زیاد نقل می کند و آن را در کتاب خویش سعد السعود وصف نموده است.همچنین نسخه هایی نزد سید شرف الدین علی حسینی استرابادی و سید هاشم توبلی و ملا محمد صالح برغانی و سید هبة الدین شهرستانی وجود داشته که بعضی در تفسیرهای خود از آن تفسیر فراوان نقل کرده اند.
تفاسیر دیگر ابن حجام
تـفـسیرهای دیگری از ابن الحجام نام برده اند به شرح ذیل:۱) تاویل ما نزل فی النبی (وآله علیهم الـسـلام) که در این تفسیر ابن الحجام به آیات و کلمات قرآن مجید که در حق رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) و حضرت علی بن ابی طالب (علیه السّلام) و حضرت فاطمه (علیهاالسّلام) و خاندان عصمت و نبوت نازل گردیده مـی پـردازد و آن در هـزار بـزرگ است و جماعتی از اصحاب گفته اند که هرگز مانند این تفسیر کسی تصنیف نکرده است.۲) مـا نـزل مـن القرآن فی اهل البیت (علیهم السّلام)، در این تفسیر آیات مذکور در حق امیرالمؤمنین (علیه السّلام) و خـانـدان عصمت نازل شده و همچنین احادیثی که از طریق عامه و خاصه در خصوص هر آیه نقل گردیده ذکر شده است. این تفسیر در دو جلد بزرگ و در ده جزء تدوین گردیده است.نـسـخـه اصلی به خط مؤلف با اجازه احمد بن ابی حب خراسانی مورخ (۳۳۸ ق) و اجازه دیگر به خـط شیخ طوسی مورخ (۴۳۳ ق) که روی آن ثبت بوده است نزد سید بن طاووس (م ۶۶۴ ق) بوده و او هر دو جلد تفسیر مذکور را در کتاب الیقین نقل کرده است.۳) تـاویـل مـا نـزل فـی اعـدائهـم، در این تفسیر به آیات قرآن کریم که در حق دشمنان حضرت امیرالمؤمنین (علیه السّلام) و خاندان وی نازل گردیده پرداخته شده است.از طریق روایات و احادیث و اخبار وارده از ائمه اطهار آیات مزبور تفسیر شده است. سـیـد بـن طاووس در سعد السعود و سید هاشم توبلی در تفسیر خود البرهان و علامه برغانی در کنزالعرفان از آن تفسیر بسیار نقل کرده اند.۴) قراءة امیرالمؤمنین (علیه السّلام) که در قرائت حضرت علی بن ابی طالب است و آنرا از طریق ائمه اطهار جمع نموده است و شیخ طوسی از طریق مشایخ از ابی هارون تلعکبری روایت نموده است.۵) تاویل ما نزل فی شیعتهم، این تفسیر شامل آیات قرآن کریم است که در حق ذراری ائمه اطهار و شیعیان حضرت امیر نازل شده است.۶) الـنـاسـخ و المنسوخ، در یک جلد به زبان عربی به شیوه روائی در مورد آیات ناسخ و منسوخ و اسباب نزول روایت شده است.۷) قراءة اهل البیت (علیهم السلام)، که در یک جلد به زبان عربی از طریق روایات ائمه (علیهم السّلام) و قراءات آیات آنها روایت گردیده است.هیچ یک از تفاسیر مزبور وجود ندارد و معلوم نیست که واقعا هر یک تفسیر جداگانه ای بوده است یا آنکه بعضی از آنها با هم یکی بوده و از طریق روات، مختف العنوان ذکر شده اند.
تفسیر ابن الحجام اثر ابوعبداللّه محمد (زنده در ۳۲۸ ق) فرزند عباس معروف به ابن الحجام از مفسرین و محدثین. علامه حلی در رجال خود شهرت مفسر را به ابن الجحام به جیم مضمومه و حاء مهمله ضبط کرده است.
معرفی تفسیر
تـفـسـیر مورد بحث به زبان عربی و در کتب رجالی و فهارس به نام کتاب التفسیر الکبیر موسوم است و باسم تفسیر ابن الحجام مشهور است از جمله تفاسیر شیعی است که از زمان تالیف از منابع مهم بوده و نیز به شیوه روائی تالیف گردیده است که در تفسیر و تاویل آیات قرآن کریم از روایات و اخبار ائمه معصومین (علیهم السّلام) بهره گرفته است. از این تفسیر امروزه نسخه های متعدد در کتابخانه های عمومی و خصوصی موجود است.نـسـخه ای از این تفسیر نزد سید علی بن طاووس (م ۶۶۴ ق) بوده که در مؤلفات خود زیاد نقل می کند و آن را در کتاب خویش سعد السعود وصف نموده است.همچنین نسخه هایی نزد سید شرف الدین علی حسینی استرابادی و سید هاشم توبلی و ملا محمد صالح برغانی و سید هبة الدین شهرستانی وجود داشته که بعضی در تفسیرهای خود از آن تفسیر فراوان نقل کرده اند.
تفاسیر دیگر ابن حجام
تـفـسیرهای دیگری از ابن الحجام نام برده اند به شرح ذیل:۱) تاویل ما نزل فی النبی (وآله علیهم الـسـلام) که در این تفسیر ابن الحجام به آیات و کلمات قرآن مجید که در حق رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) و حضرت علی بن ابی طالب (علیه السّلام) و حضرت فاطمه (علیهاالسّلام) و خاندان عصمت و نبوت نازل گردیده مـی پـردازد و آن در هـزار بـزرگ است و جماعتی از اصحاب گفته اند که هرگز مانند این تفسیر کسی تصنیف نکرده است.۲) مـا نـزل مـن القرآن فی اهل البیت (علیهم السّلام)، در این تفسیر آیات مذکور در حق امیرالمؤمنین (علیه السّلام) و خـانـدان عصمت نازل شده و همچنین احادیثی که از طریق عامه و خاصه در خصوص هر آیه نقل گردیده ذکر شده است. این تفسیر در دو جلد بزرگ و در ده جزء تدوین گردیده است.نـسـخـه اصلی به خط مؤلف با اجازه احمد بن ابی حب خراسانی مورخ (۳۳۸ ق) و اجازه دیگر به خـط شیخ طوسی مورخ (۴۳۳ ق) که روی آن ثبت بوده است نزد سید بن طاووس (م ۶۶۴ ق) بوده و او هر دو جلد تفسیر مذکور را در کتاب الیقین نقل کرده است.۳) تـاویـل مـا نـزل فـی اعـدائهـم، در این تفسیر به آیات قرآن کریم که در حق دشمنان حضرت امیرالمؤمنین (علیه السّلام) و خاندان وی نازل گردیده پرداخته شده است.از طریق روایات و احادیث و اخبار وارده از ائمه اطهار آیات مزبور تفسیر شده است. سـیـد بـن طاووس در سعد السعود و سید هاشم توبلی در تفسیر خود البرهان و علامه برغانی در کنزالعرفان از آن تفسیر بسیار نقل کرده اند.۴) قراءة امیرالمؤمنین (علیه السّلام) که در قرائت حضرت علی بن ابی طالب است و آنرا از طریق ائمه اطهار جمع نموده است و شیخ طوسی از طریق مشایخ از ابی هارون تلعکبری روایت نموده است.۵) تاویل ما نزل فی شیعتهم، این تفسیر شامل آیات قرآن کریم است که در حق ذراری ائمه اطهار و شیعیان حضرت امیر نازل شده است.۶) الـنـاسـخ و المنسوخ، در یک جلد به زبان عربی به شیوه روائی در مورد آیات ناسخ و منسوخ و اسباب نزول روایت شده است.۷) قراءة اهل البیت (علیهم السلام)، که در یک جلد به زبان عربی از طریق روایات ائمه (علیهم السّلام) و قراءات آیات آنها روایت گردیده است.هیچ یک از تفاسیر مزبور وجود ندارد و معلوم نیست که واقعا هر یک تفسیر جداگانه ای بوده است یا آنکه بعضی از آنها با هم یکی بوده و از طریق روات، مختف العنوان ذکر شده اند.
wikifeqh: تفسیر_ابن_حجام