تفاسیر قرن هفتم

[ویکی فقه] تفسیر در قرن هفتم هجری بیشتر از آرای بزرگان گذشته بهره برده و بر نوشته های آنان مطلبی نیافزوده است. تفاسیر قرن هفتم ده مورد ذکر شده است، از جمله آنان تفسیر خواجه نصیرالدین طوسی، سید بن طاووس، سید احمد بن طاووس و ... می باشد.
اثر ابوحسین و یا ابوزکریا شمس الدین یحیی (م ۶۰۰ ق) فرزند حسن معروف به ابن بطریق از علما و متکلمین امامیه می باشد. ایـن تـفسیر در مناقب حضرت علی بن ابی طالب (علیه السّلام) و آیات نازله در حق وی اختصاص یافته و از کتب عامه و صحاح استدراک و استدلال شده است.تفسیر مذکور شامل بیست و پنج فصل است : فصل اول در بیان قوله تعالی (انما ولیکم الله و رسوله). فـصـل دوم در بیان آیه (یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک)، فصل سوم در بیان آیه (الیوم اکملت لـکـم دینکم)، و فصل بیست و پنجم آخر تفسیر در بیان قوله تعالی (هذان خصمان اختصموا فی ربهم). این تفسیر در سال ۱۳۱۱ ق ضمن نورالهدایة دوانی در تهران چاپ گردیده و مجدد در سال ۱۴۰۶ ق توسط وزارت ارشاد اسلامی به تحقیق شیخ محمدباقر محمودی چاپ گشته است. (اصل کتاب خصائص الوحی المبین.)
عرائس البیان فی حقایق القرآن
عرائس البیان فی حقایق القرآن از شیخ المشایخ صدرالدین ابومحمد روزبهان (۵۲۲ - ۶۰۶ ق) فرزند ابونصر بقلی فسائی شیرازی معروف به شیخ شطاح و صاحب شطحیات از اقطاب صوفیه و مشاهیر عرفاء حکیم متاله.وی ایرانی تبار و اصلا از مردم دیلم و در فسا متولد گردیده است پس از تکمیل مقدمات خود نزد افاضل علمای شیراز مدتها در کربلا و نجف و شام و حجاز و اسکندریه اقامت داشت. در این ایام بود که با شیخ الاشراق سهروردی هم مباحثه گردید. او سپس شیراز را مسکن دائمی خود قرار داد. و نیز پنجاه سال در مسجد جامع عتیق شیراز به وعظ و سخنرانی پرداخت.تـفسیر مورد بحث در دو مجلد به زبان عربی قدیمی ترین تفسیر عرفانی برای قرآن کریم است به شیوه عقاید صوفیان مبتنی بر تاویل های عرفانی. بـسـیاری از آیات را که در فضائل حضرت علی بن ابی طالب (علیه السّلام) و خاندان عصمت و طهارت (علیه السّلام) است با مشرب عرفانی و تصوف خود تاویل و تفسیر نموده است. نسخه کهن از مخطوطات اهدائی سید محمد مشکوة به کتابخانه دانشگاه تهران به شماره ۹ ثبت دفتر کتابخانه دانشگاه تهران موجود است.این تفسیر در دو مجلد دو دفعه در لکنهو چاپ سنگی گردیده و نیز مفسر آن را در یک جلد به نام نبذة النفائس فی انتخاب العرائس تلخیص نموده است.
جنة الناظر و جنة المناظر
جنة الناظر و جنة المناظر از سـیدالاشرف (۴۸۲ - ۶۱۰ ق) فرزند الاغر بن هاشم علوی حلبی مشهور به تاج العلی از علماء و محققین تبارشناس شیعه. تفسیر مورد بحث در بیان یکصد آیه از قرآن است مفسر آنها را به مناسباتی انتخاب نموده و شرح و تفسیر کرده است.و آن در پنج مجلد به زبان عربی و شیوه روائی و کلامی است ولی اکنون وجود ندارد.
الاشارات فی تفسیر الآیات
...