تفاسیر حشویه

[ویکی فقه] تفاسیر حشویه به تفاسیر روایی محض، بدون تدبر و تامل در صحت و سقم احادیث اطلاق می شود.
در قرون اولیه و عصرهای آغازین تدوین تفسیر ، با توجه به حدیث منقول از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم درباره تفسیر به رای و گناه شمردن چنین تفسیری، غالب مفسران - به جز باطنیان - برای این که مرتکب چنین خطایی و معذب به آتش دوزخ نشوند، کوشیدند به جای تدبر و اعمال نظر و استنباط از آیات و بیان مفهوم و مفاد قرآن ، به نقل احادیث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم یا اصحاب در تفسیر آیه ای بپردازند؛ تا آن جا که برخی از اخباریان شیعه و ظاهرگرایان سنی می گفتند اگر حدیثی در تفسیر آیه ای از قرآن نرسیده باشد، آن آیه را نباید تفسیر کرد؛ باید گفت خدا و رسولش به تفسیر این آیه دانا هستند. این شیوه باعث شد این گروه برای یافتن حدیثی در تفسیر آیات قرآن، به هر منبع و سرچشمه ای مراجعه کنند؛ لذا در صحت و سقم حدیث، تدبر و درایت را لازم نمی دانستند؛ در نتیجه، روایات اسرائیلی و ساخته و پرداخته سازندگان و سوداگران حدیث به فراوانی وارد احادیث تفسیری شد.
حشویه
در قرن چهارم و پنجم هجری به این دسته از محدثان و اخباریان شیعه لقب "حشویه" داده بودند؛ یعنی کسانی که مغزهای خود را انباشته از حدیث کرده، درباره آن هیچ نمی اندیشند و اصالت را به حدیث می دهند. یکی از آثار حشوی گری، اعتقاد به تحریف قرآن بود.