تفاسیر جامع

[ویکی فقه] تفاسیر جامع به کتاب های تفسیر شامل ابعاد مختلف کلامی، تاریخی، ادبی و… اطلاق می شود.
تفاسیر جامع، شامل ابعاد مختلف کلامی، لغوی، ادبی، تجویدی، تفسیری، تاویلی، فقهی و… هستند؛ به گونه ای که به جنبه های مختلف کلام الهی می پردازند. این شیوه پس از تفسیر نقلی ، قدیم ترین شیوه تفسیر به شمار می آید.
چند نمونه از تفاسیر جامع قرآن
در ذیل به معرفی برخی از این نوع تفاسیر اکتفا می شود:۱. تفسیر التبیان (التبیان فی تفسیر القرآن)، تالیف شیخ ابو جعفر محمد بن حسن طوسی (م ۴۶۰ق) از علمای بزرگ امامیه ، در ده جلد و به زبان عربی ؛۲. مجمع البیان فی تفسیر القرآن ، تالیف ابوعلی فضل بن حسن طبرسی (م ۵۴۸ق) به زبان عربی و در ده جزء، از بهترین تفسیرهای شیعه و در نهایت نظم و ترتیب نوشته شده است؛۳. روض الجنان و روح الجنان به زبان فارسی ، تالیف ابوالفتوح جمال الدین حسین معروف به شیخ ابوالفتوح رازی شیعی (م پس از ۵۸۵ق) در بیست جلد؛۴. کنزالدقائق و بحرالغرایب تالیف میرزا محمد مشهدی از علمای نامی امامیه (م ۱۱۲۵ق) به زبان عربی و در ده جلد؛۵. الجامع لاحکام القرآن (تفسیر قرطبی)، اثر محمد بن احمد بن ابی بکر انصاری قرطبی (م ۶۷۱ق) اثری جامع و سودمند که بین اقتصار و ایفای جوانب کلام جمع کرده است؛۶. النکت والعیون (تفسیر ماوردی)، تالیف علی بن محمد بن حبیب ماوردی (م ۴۵۰ق) از علمای بصره؛۷. مفاتیح الغیب (التفسیر الکبیر)، تالیف فخرالدین محمد بن عمر بن حسین ، مشهور به فخر رازی (م ۶۰۶ق)؛۸. انوار التنزیل و اسرار التاویل (تفسیر بیضاوی) تالیف عبدالله بن عمر بن احمد (یا: محمد) بن علی فارسی شیرازی بیضاوی (م حدود ۶۸۳ تا ۶۹۶ ق)، که میان زیبایی بیان و قوت مطلب جمع کرده است؛۹. روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی (تفسیر آلوسی)، تالیف سید محمودبن عبدالله بغدادی حسنی حسینی (م ۱۲۷۰ ق)، که میان عقل و نقل جمع کرده است؛۱۰. آلاء الرحمان ، محمدجواد بلاغی (م ۱۳۵۲ق) که ایجاز و ایفا را در هم آمیخته است؛۱۱. المیزان فی تفسیرالقرآن علامه محمدحسین طباطبایی (م ۱۴۰۲ق) تفسیری بی نظیر و جامع؛۱۲. تفسیر نمونه آیت الله ناصر مکارم شیرازی و همکاران.