[ویکی فقه] تعلیم توبه به آدم (قرآن). پس از رانده شدن آدم علیه السلام از بهشت و پشیمانی وی، تعلیم چگونگی توبه به آدم از سوی خداوند، در برخی آیات قرآن اشاره شده است.
تلقین کلمات و تعلیم چگونه توبه کردن به درگاه خداوند، جلوه ای از رحمت الهی بر آدم علیه السّلام:فتلقی ءادم من ربه کلمـت فتاب علیه انه هو التواب الرحیم. «سپس آدم از پروردگارش کلماتی دریافت داشت؛ (و با آنها توبه کرد.) و خداوند توبه او را پذیرفت؛ چرا که خداوند توبه پذیر و مهربان است».
کلمات القا ء شده
در اینکه" کلمات" و سخنانی را که خدا برای توبه به آدم تعلیم داد چه سخنانی بوده است در میان مفسران گفتگو است. معروف این است که همان جملات سوره اعراف آیه ۲۳ می باشد: قالا ربنا ظلمنا انفسنا و ان لم تغفر لنا و ترحمنا لنکونن من الخاسرین": " گفتند: خداوندا ما بر خود ستم کردیم، اگر تو ما را نبخشی و بر ما رحم نکنی از زیانکاران خواهیم بود". بعضی گفته اند منظور از کلمات، این دعا و نیایش بوده است: اللهم لا اله الا انت سبحانک و بحمدک رب انی ظلمت نفسی فاغفر لی انک خیر الغافرین. اللهم لا اله الا انت سبحانک و بحمدک رب انی ظلمت نفسی فارحمنی انک خیر الراحمین. اللهم لا اله الا انت سبحانک و بحمدک رب انی ظلمت نفسی فتب علی انک انت التواب الرحیم. پروردگارا! معبودی جز تو نیست، پاک و منزهی، تو را ستایش می کنم، من به خود ستم کردم مرا ببخش که بهترین بخشندگانی. خداوندا! معبودی جز تو نیست، پاک و منزهی، تو را ستایش می کنم، من به خود ستم کردم بر من رحم کن که بهترین رحم کنندگانی. بار الها! معبودی جز تو نیست، پاک و منزهی، تو را حمد می گویم، من به خویش ستم کردم، رحمتت را شامل حال من کن و توبه ام را بپذیر که تو تواب و رحیمی". این موضوع در روایتی از امام باقر علیه السّلام نقل شده است. نظیر همین تعبیرات در آیات دیگر قرآن در مورد یونس علیه السلام و موسی علیه السلام می خوانیم، یونس به هنگام در خواست بخشش از خدا می گوید: سبحانک انی کنت من الظالمین: " خداوندا منزهی من از کسانی هستم که به خود ستم کرده ام". در باره حضرت موسی علیه السلام می خوانیم: قال رب انی ظلمت نفسی فاغفر لی فغفر له: " گفت: پروردگارا من به خود ستم کردم مرا ببخش و خدا او را بخشید". در روایات متعددی که از طرق اهل بیت علیهم السلام وارد شده است می خوانیم: که مقصود از کلمات تعلیم اسماء بهترین مخلوق خدا یعنی محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام بوده است، و آدم با توسل به این کلمات از درگاه خداوند تقاضای بخشش نمود و خدا او را بخشید. این تفسیرهای سه گانه هیچگونه منافاتی با هم ندارد، چرا که ممکن است مجموع این کلمات به آدم، تعلیم شده باشد تا با توجه به حقیقت و عمق باطن آنها انقلاب روحی تمام عیار، برای او حاصل گردیده و خدا او را مشمول لطف و هدایتش قرار دهد.
تلقین کلمات و تعلیم چگونه توبه کردن به درگاه خداوند، جلوه ای از رحمت الهی بر آدم علیه السّلام:فتلقی ءادم من ربه کلمـت فتاب علیه انه هو التواب الرحیم. «سپس آدم از پروردگارش کلماتی دریافت داشت؛ (و با آنها توبه کرد.) و خداوند توبه او را پذیرفت؛ چرا که خداوند توبه پذیر و مهربان است».
کلمات القا ء شده
در اینکه" کلمات" و سخنانی را که خدا برای توبه به آدم تعلیم داد چه سخنانی بوده است در میان مفسران گفتگو است. معروف این است که همان جملات سوره اعراف آیه ۲۳ می باشد: قالا ربنا ظلمنا انفسنا و ان لم تغفر لنا و ترحمنا لنکونن من الخاسرین": " گفتند: خداوندا ما بر خود ستم کردیم، اگر تو ما را نبخشی و بر ما رحم نکنی از زیانکاران خواهیم بود". بعضی گفته اند منظور از کلمات، این دعا و نیایش بوده است: اللهم لا اله الا انت سبحانک و بحمدک رب انی ظلمت نفسی فاغفر لی انک خیر الغافرین. اللهم لا اله الا انت سبحانک و بحمدک رب انی ظلمت نفسی فارحمنی انک خیر الراحمین. اللهم لا اله الا انت سبحانک و بحمدک رب انی ظلمت نفسی فتب علی انک انت التواب الرحیم. پروردگارا! معبودی جز تو نیست، پاک و منزهی، تو را ستایش می کنم، من به خود ستم کردم مرا ببخش که بهترین بخشندگانی. خداوندا! معبودی جز تو نیست، پاک و منزهی، تو را ستایش می کنم، من به خود ستم کردم بر من رحم کن که بهترین رحم کنندگانی. بار الها! معبودی جز تو نیست، پاک و منزهی، تو را حمد می گویم، من به خویش ستم کردم، رحمتت را شامل حال من کن و توبه ام را بپذیر که تو تواب و رحیمی". این موضوع در روایتی از امام باقر علیه السّلام نقل شده است. نظیر همین تعبیرات در آیات دیگر قرآن در مورد یونس علیه السلام و موسی علیه السلام می خوانیم، یونس به هنگام در خواست بخشش از خدا می گوید: سبحانک انی کنت من الظالمین: " خداوندا منزهی من از کسانی هستم که به خود ستم کرده ام". در باره حضرت موسی علیه السلام می خوانیم: قال رب انی ظلمت نفسی فاغفر لی فغفر له: " گفت: پروردگارا من به خود ستم کردم مرا ببخش و خدا او را بخشید". در روایات متعددی که از طرق اهل بیت علیهم السلام وارد شده است می خوانیم: که مقصود از کلمات تعلیم اسماء بهترین مخلوق خدا یعنی محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام بوده است، و آدم با توسل به این کلمات از درگاه خداوند تقاضای بخشش نمود و خدا او را بخشید. این تفسیرهای سه گانه هیچگونه منافاتی با هم ندارد، چرا که ممکن است مجموع این کلمات به آدم، تعلیم شده باشد تا با توجه به حقیقت و عمق باطن آنها انقلاب روحی تمام عیار، برای او حاصل گردیده و خدا او را مشمول لطف و هدایتش قرار دهد.
wikifeqh: تعلیم_توبه_به_آدم_(قرآن)