[ویکی فقه] تعریف به اخص یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای تعریف معرَّف به مفهومی اخص از آن است.
از جمله شرط هایی که منطق دانان برای تعریف ذکر کرده اند، این است که تعریف باید جامع افراد و مانع اغیار باشد؛ در غیر این صورت، هدف از تعریف (شناخت ذاتیات معرَّف و یا تمییز معرَّف از غیرش) به دست نمی آید. بنابراین تعریف به گونه هایی که در ذیل می آید، درست نیست: ۱. تعریف به اعم: زیرا در صورتی که معرَّف اعم از معرِّف باشد، مانع اغیار نخواهد بود؛ مانند تعریف انسان به حیوان، چون حیوان شامل غیر انسان هم می شود. ۲. تعریف به اخص: چون تعریف جامع افراد نخواهد بود؛ مانند تعریف انسان به حیوان شاعر، زیرا هر انسانی شاعر بالفعل نیست. ۳. تعریف به مباین: برای اینکه در این صورت معرِّف و معرَّف قابل صدق و حمل بر همدیگر نیستند. پس با توجه به مطالب پیش گفته، نسبت بین معرِّف و معرَّف باید فقط تساوی باشد یا تساوی در مفهوم و مصداق (در تعریف حدی) و یا تساوی در مصداق تنها (در تعریف رسمی).
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • تفتازانی، عبدالله بن شهاب الدین، الحاشیة علی تهذیب المنطق.• مظفر، محمدرضا، المنطق.
۱. ↑ قطب الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۷۹.۲. ↑ تفتازانی، عبدالله بن شهاب الدین، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۰.۳. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۲۳.
...
از جمله شرط هایی که منطق دانان برای تعریف ذکر کرده اند، این است که تعریف باید جامع افراد و مانع اغیار باشد؛ در غیر این صورت، هدف از تعریف (شناخت ذاتیات معرَّف و یا تمییز معرَّف از غیرش) به دست نمی آید. بنابراین تعریف به گونه هایی که در ذیل می آید، درست نیست: ۱. تعریف به اعم: زیرا در صورتی که معرَّف اعم از معرِّف باشد، مانع اغیار نخواهد بود؛ مانند تعریف انسان به حیوان، چون حیوان شامل غیر انسان هم می شود. ۲. تعریف به اخص: چون تعریف جامع افراد نخواهد بود؛ مانند تعریف انسان به حیوان شاعر، زیرا هر انسانی شاعر بالفعل نیست. ۳. تعریف به مباین: برای اینکه در این صورت معرِّف و معرَّف قابل صدق و حمل بر همدیگر نیستند. پس با توجه به مطالب پیش گفته، نسبت بین معرِّف و معرَّف باید فقط تساوی باشد یا تساوی در مفهوم و مصداق (در تعریف حدی) و یا تساوی در مصداق تنها (در تعریف رسمی).
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • تفتازانی، عبدالله بن شهاب الدین، الحاشیة علی تهذیب المنطق.• مظفر، محمدرضا، المنطق.
۱. ↑ قطب الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۷۹.۲. ↑ تفتازانی، عبدالله بن شهاب الدین، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۰.۳. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۲۳.
...
wikifeqh: تعریف_به_اخص