تعاریف مطلق و مقید

[ویکی فقه] در باب اطلاق و تقیید مباحثی از قبیل: تعاریف مطلق،الفاظ مطلق،بررسی مقدمات حکمت،حمل مطلق بر مقید،مجمل و مبین مطرح شده که ما در این مقاله تنها به بررسی تعاریف مطلق و مقید میپردازیم. اما مطلق در لغت به معنی ارسال و شیوع است و در اصطلاح طبق نظر استاد سبحانی اگر چیزی برای حکم، تمام الموضوع شود آن مطلق است (مثلا وقتی مولی فرمود اعتق رقبة رقبه تمام الموضووع باشد) ولی اگر چیزی برای حکم جزء الموضوع باشد به این معنا که ضمیمه ای مانند قید هم همراه با آن باشد آن مقید است. (مثلا در اعتق رقبة مؤمنة رقبه جزء الموضوع است و جزء دیگر آن مؤمنه بودن می باشد)
برای مطلق تعاریفی ارائه کرده اند:

← تعریف فاضل ایجی
محقق خراسانی نکته ای کلی در مورد همه ی این تعاریف مطرح می کند و می گوید این تعاریف همه تعاریف لفظی است و لازم نیست که جامع و مانع باشند بلکه همین قدر که واضح هستند کافی است.
و اما به مجموع این تعاریف اشکال دیگری وارد است و آن این است که این روش بحث کردن مناسب با فرد ادیب است و حال آنکه ما در مقام فردی اصولی به این تعاریف نظر می کنیم از این رو مطلق و نکره ای را بحث می کنیم که جزء مبادی و مقدمه ی استنباط باشد لذا می گوئیم اگر چیزی برای حکم، تمام الموضوع شود آن مطلق است (مثلا وقتی مولی فرمود اعتق رقبة رقبه تمام الموضووع باشد) ولی اگر چیزی برای حکم جزء الموضوع باشد به این معنا که ضمیمه ای مانند قید هم همراه با آن باشد آن مقید است. (مثلا در اعتق رقبة مؤمنة رقبه جزء الموضوع است و جزء دیگر آن مؤمنه بودن می باشد)
و ان شئت قلت لو کان ما وقع تحت دائرة الطلب تمام الموضوع فهو مطلق و اما اذا کان بعض الموضوع فهو مقید.

← ثمره تعریف استاد سبحانی
۱. ↑ قوانین الاصول جلد۱ صفحه۳۲۱
...