تعاریف تفسیر

[ویکی فقه] بسیاری از مفسران تعریفی برای تفسیر ارائه نداده اند و گویا آن را به وضوح معنای متبادر عرفی اش واگذاشته اند؛ ولی در عین حال، تعریفهای مختلفی در مقدمه برخی از تفاسیر و آثار دانشمندان علوم قرآن و کتاب شناسان اسلامی به چشم می خورد که در دسته ای از آن تعاریف، تفسیر «به عنوان کاری که مفسر در مورد کشف معنا و مدلول آیات کریمه انجام می دهد» و در دسته ای دیگر «تفسیر به عنوان یک علم» تعریف شده است.
بسیاری از مفسران تعریفی برای تفسیر ارائه نداده اند (مانند: طبری در جامع البیان، شیخ طوسی در تبیان، بغوی در معالم التنزیل، زمخشری در کشاف ، فخر رازی در تفسیر کبیر، شبر در تفسیر القرآن الکریم، ابن عطیة اندلسی در المحرر الوجیز.) و گویا آن را به وضوح معنای متبادر عرفی اش واگذاشته اند؛ ولی در عین حال، تعریفهای مختلفی در مقدمه برخی از تفاسیر و آثار دانشمندان علوم قرآن و کتاب شناسان اسلامی به چشم می خورد که در دسته ای از آن تعاریف، تفسیر «به عنوان کاری که مفسر در مورد کشف معنا و مدلول آیات کریمه انجام می دهد» و در دسته ای دیگر «تفسیر به عنوان یک علم» تعریف شده است.
تفسیر به معنای کشف معنا و مدلول
هر چند بحث از اینکه آیا تفسیر علم است یا نیست، و اگر علم است چه نوع علمی است، و علم بودن آن به چه اعتبار است؟ سودمند است و نیز بررسی تعاریفی که در مورد «علم تفسیر» ارائه شده است، علاوه بر نکته های علمی نهفته در آن حقیقت مفهوم واژه تفسیر را آشکارتر می کند، ولی به منظور پرهیز از طولانی شدن این فصل، از بحث و بررسی آن صرف نظر نموده، فقط دسته اول از تعاریف یاد شده را به ترتیب زمانی صاحب نظران مورد بررسی قرار می دهیم و به ذکر دسته دوم و توضیحی کوتاه در پایان بحث، اکتفا می کنیم.
← امین الاسلام طبرسی
چنانکه در آغاز بحث یاد آور شدیم برخی از دانشمندان به تعریف تفسیر به عنوان «تلاش فکری مفسر» پرداخته اند که مهمترین آنها مورد بررسی قرار گرفت. برخی دیگر نیز به تعریف تفسیر به عنوان یک علم پرداخته اند.
← دخول مقدمات تفسیر در تعریف
...