[ویکی فقه] تعارض منطوق و مفهوم مخالف، تنافی منطوق یک دلیل با مفهوم مخالف دلیل دیگر را می گویند.
تعارض منطوق و مفهوم مخالف، مقابل تعارض منطوق و مفهوم موافق ، و به معنای تنافی منطوق یک دلیل با مفهوم مخالف دلیل دیگر است
مثال
برای مثال، از یک سو، دلیل عامی به دلالت منطوقی می گوید: «کل ماء طاهر» که آب قلیل ، کثیر، ملاقی با نجس و غیر ملاقی را شامل می شود، و از سوی دیگر، قضیه شرطیه ای وجود دارد که در مفهوم ظهور دارد، مانند: «الماء اذا بلغ قدر کر لا ینجّسه شی» که مفهوم مخالف آن عبارت است از: «فاذا لم یبلغ الماء قدر کر ینجس بالملاقاة».در نتیجه، این مفهوم خاص با منطوق عام تعارض پیدا می کند.
حکم
اصولی ها در این که کدام یک از این دو بر دیگری مقدم است، اختلاف دارند:برخی منطوق را مقدم می شمارند، زیرا دلالت منطوق اقوا است؛برخی دیگر مفهوم را مقدم می دانند، به این دلیل که مفهوم، اخص است و اخص، اقوا از عام می باشد؛گروهی دیگر معتقدند از آن جا که خاص، قرینه بر عام است، مقدم می شود، چون قرینه بر ذی القرینه مقدم است، هر چند ضعیف تر از آن باشد.
تعارض منطوق و مفهوم مخالف، مقابل تعارض منطوق و مفهوم موافق ، و به معنای تنافی منطوق یک دلیل با مفهوم مخالف دلیل دیگر است
مثال
برای مثال، از یک سو، دلیل عامی به دلالت منطوقی می گوید: «کل ماء طاهر» که آب قلیل ، کثیر، ملاقی با نجس و غیر ملاقی را شامل می شود، و از سوی دیگر، قضیه شرطیه ای وجود دارد که در مفهوم ظهور دارد، مانند: «الماء اذا بلغ قدر کر لا ینجّسه شی» که مفهوم مخالف آن عبارت است از: «فاذا لم یبلغ الماء قدر کر ینجس بالملاقاة».در نتیجه، این مفهوم خاص با منطوق عام تعارض پیدا می کند.
حکم
اصولی ها در این که کدام یک از این دو بر دیگری مقدم است، اختلاف دارند:برخی منطوق را مقدم می شمارند، زیرا دلالت منطوق اقوا است؛برخی دیگر مفهوم را مقدم می دانند، به این دلیل که مفهوم، اخص است و اخص، اقوا از عام می باشد؛گروهی دیگر معتقدند از آن جا که خاص، قرینه بر عام است، مقدم می شود، چون قرینه بر ذی القرینه مقدم است، هر چند ضعیف تر از آن باشد.
wikifeqh: تعارض_منطوق_و_مفهوم_مخالف