تصنیف غرر الحکم و درر الکلم

[ویکی نور] تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، نوشته عبدالواحد بن محمد تمیمی آمُدی، دربردارنده سخنان کوتاهی از آموزگار بلاغت امیرالمؤمنین علی(ع) در زمینه های نصیحت، پند و اندرز و تشویق به اکتساب فضائل اخلاقی و پرهیز از فروافتادن در رذایل اخلاقی است.
در واقع «تصنیف غرر الحکم»، فهرست موضوعی از کتاب «غرر الحکم» است. این کار بسیار ارجمند (موضوعی کردن کتاب غرر الحکم) توسط مصطفی درایتی انجام گرفته است.
مؤلف کتاب عبدالواحد آمدی، انگیزه خود را از نگارش این کتاب این گونه بیان می‏کند:
چون دیدم جاحظ معتزلی عامی تنها صد جمله کوتاه و بلیغ از امیرالمؤمنین(ع) را گردآوری کرده و آن را «مائة کلمة» نام گذاری کرده است و چون دیدم که این صد کلمه، از دریای جملات بلیغ حضرت بسیار کم است، آستین همت را بالا زده و شروع به گردآوری پاره ای از کلمات آن حضرت نمودم؛ بااین همه آنچه را جمع کرده ام جز مشتی آب از یک دریای پهناور نیست.
محقق کتاب جناب آقای مصطفی درایتی، روایات موجود در کتاب را که به ترتیب الفبایی بوده، برحسب موضوعی مرتب کرده و آن را منتشر نموده است. وی انگیزه خود را از این روش چنین بیان می کند:

[ویکی فقه] تصنیف غرر الحکم و درر الکلم (کتاب). تصنیف غرر الحکم و درر الکلم نوشته عبد الواحد بن محمد تمیمی آمدی، از بزرگان قرن ششم هجری است که به گردآوری کلمات و مواعظ امیر مؤمنان علی علیه السّلام پرداخته است.
کتاب از ارزش و اعتبار خاصی برخوردار است. شخصیت هایی مانند ابن شهر آشوب که شاگرد مؤلف بوده اجازه روایت آن را از ایشان گرفته، و علامه مجلسی نیز این کتاب را جزء مصادر بحار الانوار قرار داده است.
انگیزه تالیف
مؤلف انگیزه خود را از نگارش این کتاب این گونه بیان می کند: «چون دیدم ابو عثمان جاحظ، کتابی در کلمات امیر مؤمنان علی علیه السّلام نوشته و در آن تنها صد کلمه از سخنان آن حضرت را نقل کرده، بر آن شدم تا مجموعه ای از کلمات آن حضرت را جمع آوری نمایم، در حالی که اعتراف می کنم این مجموعه نیز قطره ای از دریای بی کران علوم آن حضرت است».
گزارش محتوا
کتاب غرر الحکم در ابتدا بر اساس حروف الفبا ترتیب داد شده و مبنای آن هم اولین حرف از اولین کلمه متن روایت است. اما با توجه به مشکلات فراوانی، که برای یافتن یک روایت در موضوع خاص وجود دارد، در چاپ های جدید نظم کتاب تغییر داده شده و بجای ترتیب الفبایی، به کتاب ترتیب موضوعی داده شده است. موضوعات کلی کتاب عبارتند از: ۱- روایات اعتقادی؛ ۲- روایات عبادی؛ ۳- روایات اخلاقی؛ ۴- روایات سیاسی؛ ۵- روایات اقتصادی؛ ۶- روایات اجتماعی. هر موضوع نیز به فصل های متعدد تقسیم شده و عنوان های گوناگون بر اساس حروف الفبا برای آن در نظر گرفته شده، تا دسترسی به روایات به راحتی انجام پذیرد.
وضعیت کتاب
...