تشدید (حرکت). تشدید نشانه ای است در
خط عربی و
خط فارسی که اگر بر روی حرفی از کلمه ای بیاید آن حرف باید دو بار خوانده شود، مانند معطّر که به شکل مُ/عَط/طَر خوانده می شود. این حرکت که باعث دو بار خوانده شدن یک حرف می شود؛ هنگامی روی یک حرف قرار می گیرد که دو حرف یکسان که یکی بدون حرکت و دیگری دارای حرکت است، کنار هم بیایند. در نوشتار، یکی از آن دو حرفِ یکسان نوشته می شود و روی آن نشانه تشدید گذاشته می شود.
این نشانه، کوچک شده حرف "س" است که ابتدای کلمه "شَدَّة" عربی است. نشانۀ تشدید در قرن هجدهم میلادی توسّط الخلیل بن احمد برای نگارش اشعار پدید آمد و جایگزین نشانۀ نقطه گردید که تا پیش از این بجای تشدید بکار می رفت. [ ۱]
یونی کُد آن 0651 بوده و به منظور تایپ آن، با
صفحه کلید فارسی هنگامی که
مکان نما درست بعد از حرف تشدید دار قرار دارد با فشار دادن دو کلید S h i f t + F این نشانه بر بالای آن حرف درج میگردد.
تشدید (فیزیک). رزونانس ( به انگلیسی: Resonance ) یا تشدید به افزایش
دامنه نوسان میرا ، زمانی که
فرکانس یک
نیروی خارجی متناوب اِعمالی به سیستم ( یا یک
مولفه فوریه آن ) مساوی یا نزدیک به
فرکانس طبیعی خود سیستم باشد می گویند. هنگامی که یک نیروی نوسانی در فرکانس تشدید یک سیستم دینامیکی اعمال شود، سیستم در دامنه بالاتر از زمانی که همان نیرو در سایر فرکانس های غیر تشدید اعمال می شود، نوسان می کند، به طور خلاصه یعنی دامنه نوسان ان مدام بالا میرود. [ ۲]
فرکانس هایی که دامنه پاسخ در آنها
ماکزیمم نسبی است نیز، به عنوان فرکانس های تشدید سیستم شناخته می شوند. [ ۲] نیروهای دوره ای کوچک که نزدیک فرکانس تشدید سیستم هستند به دلیل ذخیره انرژی ارتعاشی توانایی تولید نوساناتی با دامنه زیاد در سیستم را دارند.
پدیده تشدید در انواع
ارتعاشات یا
امواج رخ می دهد، برخی از آنها عبارتند از: تشدید مکانیکی، تشدید صوتی، تشدید الکترومغناطیسی،
تشدید مغناطیسی هسته ای ( NMR ) ،
تشدید چرخش الکترون ( ESR ) و تشدید تابع
موج کوانتومی.
از سیستم های تشدیدی می توان برای تولید ارتعاشات با فرکانس خاص استفاده کرد ( برای مثال در
آلات موسیقی ) ، یا اینکه فرکانس خاصی را از داخل یک
سیستم پیچیده ارتعاشی بیرون کشید ( برای مثال در فیلترها ) .
تشدید در عمل معمولا زمانی اتفاق می افتد که یک سیستم بتواند انرژی را بین دو یا چند حالت ذخیره سازی مختلف ( مانند
انرژی جنبشی و
انرژی پتانسیل در مورد یک
آونگ ساده ) ذخیره و به راحتی انتقال دهد. با این حال، از چرخه ای به چرخه دیگر تلفاتی وجود دارد که به آن میرایی می گویند. هنگامی که میرایی کوچک است، فرکانس تشدید تقریباً برابر با فرکانس طبیعی سیستم است که فرکانس ارتعاشات غیراجباری است. برخی از سیستم ها دارای فرکانس های متعدد، متمایز و رزونانسی هستند.
یک مثال آشنا یک تاب زمین بازی است که به عنوان یک آونگ عمل می کند. هل دادن فرد در حال نوسان در زمان مناسب با فاصله طبیعی نوسان مناسب ( فرکانس تشدید آن ) باعث می شود نوسان بالاتر و بالاتر برود ( تا حداکثر دامنه نوسان ) ، در حالی که تلاش برای فشار دادن تاب با سرعتی سریعتر یا آهسته تر از آنچه انجام شد، قوس های کوچکتری ایجاد می کند. این به این دلیل است که وقتی فشارها با نوسانات طبیعی تاب مطابقت دارند، انرژی جذب شده توسط تاب به حداکثر می رسد.
رزونانس به طور گسترده در طبیعت رخ می دهد و در بسیاری از دستگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد. این مکانیسمی است که توسط آن تقریباً تمام
امواج سینوسی و ارتعاشات ایجاد می شود. بسیاری از صداهایی که می شنویم، مانند زمانی که به اجسام سخت فلزی،
شیشه ای یا
چوبی برخورد می شود، در اثر ارتعاشات تشدید کوتاهی در جسم ایجاد می شوند. نور و سایر تابش های الکترومغناطیسی با طول
موج کوتاه توسط تشدید در مقیاس اتمی مانند الکترون در اتم ها تولید می شود. نمونه های دیگر رزونانس: