تزاحم حقوق

[ویکی فقه] امروزه با توجه به وسعت تمدن و شهر نشینی و وجود قوانین و مقررات لازم در جهت بهبود هر چه بیش تر روابط اجتماعی، دیده می شود که شهروندان گاهی از حدود خود تعدّی کرده، مقررات را مراعات نمی کنند و موجبات مزاحمت دیگران را فراهم می آورند.در این فصل، به بررسی بعضی از احکام مربوط به مزاحمت حقوق افراد و تعدّی از مقررات اجتماعی می پردازیم:
«تزاحم» از ماده «زحمت» است و در اصطلاح، هرگاه دو حکم برای یکدیگر مزاحمتی ایجاد کنند، به گونه ای که نتوان به هر دو عمل کرد، به آن «تزاحم» گویند و آن دو حکم را «متزاحِمَیْن» نامند. به عنوان مثال، هر گاه دو نفر غرق شده باشند و مکلّف قدرت نجات هر دو را نداشته، بلکه تنها نجات یک نفر برایش مقدور باشد، در آن صورت، دو واجب، «متزاحم» خواهند بود.
تعریف واژه حقوق
واژه «حقوق» نیز جمع «حق» و عبارت از ماهیتی اعتباری و نسبتی ویژه میان شخص دارای حق و متعلّق آن حق است و لازمه این نسبت، نوعی سلطه می باشد. این ماهیت اعتباری در بعضی موارد عقلایی است و شارع آن را امضا کرده و در بعضی موارد دیگر، شرعی بوده و شارع آن را تأسیس کرده است.
اشتراک معنوی حق
بدیهی است که حق در همه جا ماهیت و مفهوم واحدی دارد و چنین نیست که در هر مورد، معنایی مغایر با معنای دیگر داشته باشد. به عبارت دیگر، حق بین موارد و مصادیق گوناگون خودش مشترک معنوی است. با توجه به این توضیح، منظور از «تزاحم حقوق» مزاحمت کردن دو یا چند حق با یکدیگر در مقام عمل است؛ به این معنا که اجرا و امتثال دو حق یا بیش تر با یکدیگر میسّر نیست و اجرای یکی مانع از اجرای بقیه می شود.
گونه های تزاحم حقوق
...