ترک مکانیکی

ترک مکانیکی یا دستگاه خودکار شطرنج باز یا ترک ( به انگلیسی: The Turk ) ( به مجاری: A Török ) ماشین شطرنج باز جعلی به شکل انسان بود که به مدت ۸۴ سال از سال ۱۷۷۰ تا سال ۱۸۵۴ توسط صاحبانش به عنوان دستگاه تمام اتوماتیک معرفی می شد. در حقیقت درون این دستگاه دروغین یک شطرنج باز حرفه ای جاسازی شده بود. [ ۱] ترک مکانیکی در ۱۷۷۰ توسط ولفگانگ فان کمپلن برای تقدیم به و تحت تأثیر گذاشتن ماریا ترزا ملکه اتریش ابداع شد و با مهارتش در بازی های شطرنج و سفر اسب ( بازی با حرکات متوالی مهرهٔ اسب در یک صفحهٔ شطرنج به طوری که از هر خانه یک بار و فقط یک بار بگذرد ) برای ۸۴ سال نظاره گران در قاره های اروپا و آمریکا را مبهوت نمود. پس از مرگ کمپلن، دستگاه توسط مخترع آلمانی یوهان مالزل خریداری شد، ولی هویت شطرنج باز یا شطرنج بازانی که آن را می راندند هرگز فاش نشد. ترک مکانیکی در نهایت در پنجم ژوئیه ۱۸۴۵ در آتش سوزی موزه پیل فیلادلفیا از بین رفت. [ ۲]
در سال ۱۹۸۹ مدل بازسازی شده ای از ترک مکانیکی در لاس وگاس آمریکا به نمایش درآمد، با این تفاوت که در این مدل به جای یک شطرنج باز، یک برنامهٔ کامپیوتری دستگاه را هدایت می کرد. [ ۳]
از جمله افراد مشهوری که با این دستگاه مسابقه دادند و از آن شکست خوردند می توان به ناپلئون بناپارت[ ۴] [ ۵] و بنجامین فرانکلین[ ۶] اشاره کرد. به دستگاه ردای ترکی نیز پوشانیده شده بود.