ترجمه ها و مترجمان نهج البلاغه

[ویکی اهل البیت] نهج البلاغه از مهمترین کتابهای مسلمانان است و در نزد شیعیان پس از قرآن برترین منبع اسلامی است. نظر به همین اهمیت ویژه این کتاب به ترجمه آن در طول تاریخ اهتمام ویژه ای شده است. این کتاب به اکثر زبانهای زنده دنیا چون: فارسی، ترکی، اردو، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیائی و اسپانیایی و اسپرانتو و غیره ترجمه شده است.
از اواخر قرن چهارم هجری که سخنان حضرت امام علی علیه السلام توسط «سید رضی» گردآوری شده عالمان فارسی زبان بر آن شدند که این کتاب نورانی را به زبان فارسی برگردانند تا فارسی زبانان از برکات این اثر نفیس بهره مند شوند.
قدیمی ترین نسخه ترجمه فارسی نهج البلاغه که در دست است، مربوط به قرن ششم هجری است که اخیراً با تحقیق آقای دکتر جوینی در دو جلد به چاپ رسیده است. بعد از آن، ترجمه حسین اردبیلی، معاصر شاه اسماعیل صفوی و سپس شرح و ترجمه ملا فتح الله کاشانی است. در قرن اخیر ترجمه های فارسی بسیاری از نهج البلاغه صورت پذیرفته است.
موارد زیر نمونه هائی از ترجمه نهج البلاغه به زبان فارسی است. تعدادی از این ترجمه ها تمام کتاب نهج البلاغه را و تعدادی هم بخش هایی از آن را دربرگرفته است.
این کتاب را یکی از بزرگان قرن ششم هجری که احتمالاً یکی از اهالی خراسان می باشد، تالیف کرده است. در این ترجمه معنای فارسی کلمات در زیر عبارات عربی آمده است. این ترجمه با تحقیق دکتر عزیزالله جوینی در سال 1408 هـ.ق، در 2 جلد به چاپ رسیده است. دکتر جوینی درباره نسخه این اثر می نویسد: «این نسخه گرانبها را شاه عباس صفوی در سال 1017 وقف حرم مطهر رضوی علیه السلام کرده است و از خصوصیات دستوری، واژه ها و سبک آن می توان حدس زد که مؤلف آن با ابوالفتوح رازی همزمان بوده یا اندکی از وی جلوتر یعنی در قرن پنجم و ششم می زیسته است.
این کتاب توسط حسین بن شرف الدین اردبیلی متوفی 950 هـ.ق معاصر شاه اسماعیل صفوی ترجمه شده است. وی در این ترجمه از منهاج البراعه قطب راوندی و شرح نواب لاهیجی بهره گرفته است. این کتاب در سال 1355 در «مطبعه اخوان کتابچی» به چاپ رسیده و دیوان منسوب به امیرالمؤمنین علیه السلام با ترجمه میبدی نوشته شده است.
در این کتاب ترجمه فارسی با خط ریز در زیر متن نوشته شده است. همچنین ترجمه دارای فهرست به سبک زمان خویش و اطلاعاتی راجع به جمع آوری نهج البلاغه توسط شریف رضی می باشد.