[ویکی فقه] ترجمه الجمان فی تشبیهات القرآن (کتاب). الجمان فی تشبیهات القرآن این کتاب نخستین کتابی است که تشبیهات قرآن کریم را مورد بررسی قرار می دهد.
در این کتاب تشبیهات آمده در ۳۶ سوره قرآن کریم از جمله نحل، کهف، انبیاء، حج، نور، صافات، حشر، مرسلات و فیل استقصا شده است. روش و اسلوب مؤلف در بیان تشبیه آیه چنین است که نخست آیه ای را مطرح می کند و برحسب مورد به شرح و توضیح برخی کلمات و لغات آن از نظر معنی و اعراب و احیانا اشتقاق و قرائت می پردازد و سپس اشاره ای اجمالی به معنای آن می کند. آنگاه تشبیهات شاعران نامی و مشهور عرب را در موضوع تشبیه آن آیه نقل می کند و بدون اینکه غالبا خود در این باب نظری اظهار دارد، خواننده را به قضاوت می طلبد. در میان شاعران قدیم و محدث و مولد، وی بیش از همه از ذو الرمة، اعشی، امرؤا القیس، ابن المعتز و نابغه ذبیانی در موضوع تشبیه آیات قرآنی سخن به میان آورده و شعر ایشان را به عنوان بهترین شاهد آن تشبیهات نقل کرده و شان تشبیه آیات قرآن را از مقایسه با آنها منزه و مبرا دانسته است. اشعاری که ابن ناقیا در موضوعات مختلف مختلف تشبیه آورده بالغ بر هزار و صد بیت از شاعران مختلف است که مصححان محترم «الجمان» وجوه اختلاف آنها را در ذیل از منابع مختلف نقل کرده اند.
معرفی مؤلف
ابو القاسم عبدالله (عبد الباقی) بن محمد بغدادی (۴۱۰- ۴۸۵ ق) شاعر، ادیب، لغوی و قرآن پژوه و شاگرد ابو اسحاق شیرازی است. او شاعری ظرافت پیشه و صاحب طبعی روان و اهل طنز و فکاهه بود و آثار منظوم و منثور طنزآمیز و نیز اثری به نام مقامات از او باقی مانده است. مقام دانش وی از آثارش، مانند کتاب مقامات او، و کتاب الجمان و تشبیهات القرآن آشکار می شود. از روایت هایی که در کتاب الجمان بیان داشته روشن می شود که وی نخست نزد پدرش که راوی شعر و ناقل اخبار بوده به تحصیل پرداخته است. او علم و ادب را از کسانی چون تنوخی، ابن نقور، العشاری، ابن مقتدر و مخرمی شنید و کسانی چون عبد الوهاب اغاطی، محمد بن ناصر، ذهلی و غیره از او روایت کرده اند. برخی آثار او عبارتند از: کتاب ملح الممالحة، شرح کتاب الفصیح ثعلب، مختصر الاغانی، دیوان رسائل، اغانی المحدثین، الجمان فی تشبیهات القرآن، مقامات ادبیه و...
انگیزه تالیف
هدف و انگیزه اصلی ابن ناقیا از تالیف «الجمان» اثبات تفوق و علو کلام الهی تا سرحد اعجاز به گونه ایست که هیچ مخلوقی نتواند با آن برابری کند و هنگامی که آدمی در مقام مقایسه کلام حق و کلام خلق برآید به این نتیجه برسد که راهی به مقایسه بین آن دو کلام نیست و بی اختیار به عجز خود از آوردن مثل کلام خدا در قرآن کریم اعتراف کند.
ویژگی کتاب
...
در این کتاب تشبیهات آمده در ۳۶ سوره قرآن کریم از جمله نحل، کهف، انبیاء، حج، نور، صافات، حشر، مرسلات و فیل استقصا شده است. روش و اسلوب مؤلف در بیان تشبیه آیه چنین است که نخست آیه ای را مطرح می کند و برحسب مورد به شرح و توضیح برخی کلمات و لغات آن از نظر معنی و اعراب و احیانا اشتقاق و قرائت می پردازد و سپس اشاره ای اجمالی به معنای آن می کند. آنگاه تشبیهات شاعران نامی و مشهور عرب را در موضوع تشبیه آن آیه نقل می کند و بدون اینکه غالبا خود در این باب نظری اظهار دارد، خواننده را به قضاوت می طلبد. در میان شاعران قدیم و محدث و مولد، وی بیش از همه از ذو الرمة، اعشی، امرؤا القیس، ابن المعتز و نابغه ذبیانی در موضوع تشبیه آیات قرآنی سخن به میان آورده و شعر ایشان را به عنوان بهترین شاهد آن تشبیهات نقل کرده و شان تشبیه آیات قرآن را از مقایسه با آنها منزه و مبرا دانسته است. اشعاری که ابن ناقیا در موضوعات مختلف مختلف تشبیه آورده بالغ بر هزار و صد بیت از شاعران مختلف است که مصححان محترم «الجمان» وجوه اختلاف آنها را در ذیل از منابع مختلف نقل کرده اند.
معرفی مؤلف
ابو القاسم عبدالله (عبد الباقی) بن محمد بغدادی (۴۱۰- ۴۸۵ ق) شاعر، ادیب، لغوی و قرآن پژوه و شاگرد ابو اسحاق شیرازی است. او شاعری ظرافت پیشه و صاحب طبعی روان و اهل طنز و فکاهه بود و آثار منظوم و منثور طنزآمیز و نیز اثری به نام مقامات از او باقی مانده است. مقام دانش وی از آثارش، مانند کتاب مقامات او، و کتاب الجمان و تشبیهات القرآن آشکار می شود. از روایت هایی که در کتاب الجمان بیان داشته روشن می شود که وی نخست نزد پدرش که راوی شعر و ناقل اخبار بوده به تحصیل پرداخته است. او علم و ادب را از کسانی چون تنوخی، ابن نقور، العشاری، ابن مقتدر و مخرمی شنید و کسانی چون عبد الوهاب اغاطی، محمد بن ناصر، ذهلی و غیره از او روایت کرده اند. برخی آثار او عبارتند از: کتاب ملح الممالحة، شرح کتاب الفصیح ثعلب، مختصر الاغانی، دیوان رسائل، اغانی المحدثین، الجمان فی تشبیهات القرآن، مقامات ادبیه و...
انگیزه تالیف
هدف و انگیزه اصلی ابن ناقیا از تالیف «الجمان» اثبات تفوق و علو کلام الهی تا سرحد اعجاز به گونه ایست که هیچ مخلوقی نتواند با آن برابری کند و هنگامی که آدمی در مقام مقایسه کلام حق و کلام خلق برآید به این نتیجه برسد که راهی به مقایسه بین آن دو کلام نیست و بی اختیار به عجز خود از آوردن مثل کلام خدا در قرآن کریم اعتراف کند.
ویژگی کتاب
...
wikifeqh: ترجمه_الجمان_فی_تشبیهات_القرآن _(کتاب)