تخمک گذاری

تخمک گذاری ( به انگلیسی: Ovulation ) عملی است که در طول آن یک یا چند تخمک آزاد می شود. این دوره در انسان به طور متوسط هر ۲۸ روز یک بار تکرار می شود. این چرخه را هورمون های جنسی کنترل می کنند. به طور متوسط می توان گفت که یک زن در طول زندگی خود حدود ۵۰۰ بار تخمک گذاری می کند. پس از تخمک گذاری، در مرحلهٔ لوتئال، تخمک برای بارور شدن توسط اسپرم در دسترس خواهد بود. علاوه بر این، پوشش داخلی رحم ( آستر رحم ) ضخیم می شود تا بتواند یک تخمک بارورشده را دریافت کند. اگر لقاح و بارداری اتفاق نیفتد، پوشش داخلی رحم و تخمک در طول قاعدگی تخریب شده و ریزش می کنند. [ ۱]
در ابتدای دورهٔ جنسی ( که با خونریزی همراه است ) ، هیپوفیز پیشین، هورمون لوتئینی ( LH ) و هورمون محرکه فولیکولی ( FSH ) را به خون می ریزد؛ این دو هورمون باعث ترشح هورمون استروژن از یکی از فولیکول ها می شود. ( استروژن یکی از هورمون های جنسی استروئیدی است که از فولیکول در حال رشد، ترشح و باعث رشد بیشتر فولیکول می شود ) .
در ابتدا افزایش اندک در مقدار استروژن، مانع از ترشح بیشتر LH و FSH می شود اما هرچه فولیکول به بلوغ خود نزدیک تر می شود، مقدار ترشح استروژن هم بیشتر می شود. پاسخ هیپوفیز پیشین به میزان بالای استروژن، افزایش ترشح LH است. حداکثر میزان LH باعث می شود تا گامت ها نخستین تقسیم میوز خود را تکمیل کنند و نیز سبب می شود تا فولیکول و تخمدان پاره شوند. هنگامی که فولیکول پاره می شود، تخمک گذاری رخ می دهد. ( روز ۱۴ چرخه )
مرحلهٔ لوتئال در چرخه تخمدان به دنبال مرحلهٔ فولیکولی آغاز می شود. پس از تخمک گذاری، LH سبب می شود تا سلول های فولیکولی که پاره شده اند رشد کرده و توده ای به نام جسم زرد را تشکیل بدهند. LH سبب ترشح استروژن ( استرادیول ) و پروژسترون از جسم زرد می شود. استروژن و پروژسترون هر دو باعث ایجاد یک مکانیسم خودتنظیمی منفی می شوند که ترشح FSH و LH را مهار می کند. این خودتنظیمی از ایجاد فولیکول های جدید در مرحلهٔ لوتئال جلوگیری می کند. در انتهای چرخه با دفع شدن جسم زرد، ترشح استروژن و پروژسترون به شدت کاهش می یابد و چرخهٔ بعدی آغاز خواهد شد.
آغاز تخمک گذاری ممکن است با علائمی همراه باشد که تنها خود زن در حال تخمک گذاری، متوجه آن ها شود؛ بنابراین گفته می شود که انسان، تخمک گذاری پنهانی دارد. در بسیاری از گونه های جانوری، علائم محسوس و سیگنال های مشخصی وجود دارد که نشان دهندهٔ دورهٔ باروری جانور ماده است. چندین توضیح برای توضیح تخمک گذاری پنهان در انسان ارائه شده است. زنان در وضعیت نزدیک به تخمک گذاری، تغییراتی را در مخاط دهانهٔ رحم و دمای پایهٔ بدن خود تجربه می کنند. علاوه بر این، بسیاری از زنان، علائم باروری از جمله میتل اشمرتز ( درد همراه با تخمک گذاری ) و افزایش شدید حس بویایی را تجربه کرده و می توانند لحظهٔ دقیق تخمک گذاری را حس کنند. [ ۲] [ ۳] با این حال، درد همزمان با چرخه ممکن است به دلیل میتل اشمرتز نباشد، بلکه به دلیل عوامل دیگری مانند کیست، اندومتریوز، عفونت های مقاربتی یا حاملگی خارج رحمی باشد. [ ۴] سایر علائم احتمالی تخمک گذاری شامل حساس شدن پستان ها، نفخ، و گرفتگی عضلات است، البته این علائم، تضمینی برای وقوع تخمک گذاری نیستند. [ ۵] [ ۶]