تَخت طاووس
اورنگ زرنگار و جواهرنشان دربار سلطنتی ایران، از دورۀ فتحعلی شاه قاجار تا اوایل سلطنت رضاشاه پهلوی. این تخت را به اشتباه همان تخت طاووس معروف جهانگیر گورکانی دانسته اند که نادرشاه آن را از هند به غنیمت آورد. تخت طاووس جهانگیرشاه پس از مرگ نادر به دست کُردان شمال خراسان افتاد و قطعه قطعه شد. اورنگی که امروزه با نام تخت طاووس برجاست به فرمان فتحعلی شاه و به دست گروهی از هنرمندان ایرانی در اصفهان ساخته و در ۱۲۱۵ق به تهران منتقل شد. این تخت نخست «تخت خورشید» نام داشت، اما پس از چندی نام آن را بر وجاهتِ معشوقۀ سوگلی فتحعلی شاه، طاووس خانم، به تخت طاووس گرداندند. به فرمان ناصرالدین شاه، روکش زراندود آن را میناکاری کردند و بر طارمی هایی که بدان افزودند، اشعاری در مدح شاه برجسته کاری کردند. تا دورۀ رضاشاه پهلوی، مراسم سلام های نوروزی و تاج گذاری ها روی تخت طاووس برگزار می شد. با جایگزینی صندلی، رفته رفته از کاربرد تخت طاووس کاسته شد، بدان سان که در دورۀ رضاشاه از آن فقط در مراسم تشریفاتی ای چون سلام های نوروزی و تاج گذاری بهره می بردند. بر تمام سطوحِ این تخت شش پایه، نقوشی چون بوته و ترنج و نیمه ترنج نقش شده است. خورشید آویخته از پس تخت به آونگی متصل است که هرگاه کوک شود، چندی به دور خود می چرخد. ۴,۵۲۸ قطعه الماس و یاقوت و زمرد و لعل و دیگر سنگ های قیمتی در ساختن این تخت به کار رفته و هنوز برجاست. از دو پرندۀ جواهرنشان که بر دو سوی تکیه گاه این تخت کار گذاشته شده بود، اثری نمانده است. تخت طاووس در موزۀ جواهرات ملی بانک مرکزی نگهداری می شود. نیز ← تخت_نادری
اورنگ زرنگار و جواهرنشان دربار سلطنتی ایران، از دورۀ فتحعلی شاه قاجار تا اوایل سلطنت رضاشاه پهلوی. این تخت را به اشتباه همان تخت طاووس معروف جهانگیر گورکانی دانسته اند که نادرشاه آن را از هند به غنیمت آورد. تخت طاووس جهانگیرشاه پس از مرگ نادر به دست کُردان شمال خراسان افتاد و قطعه قطعه شد. اورنگی که امروزه با نام تخت طاووس برجاست به فرمان فتحعلی شاه و به دست گروهی از هنرمندان ایرانی در اصفهان ساخته و در ۱۲۱۵ق به تهران منتقل شد. این تخت نخست «تخت خورشید» نام داشت، اما پس از چندی نام آن را بر وجاهتِ معشوقۀ سوگلی فتحعلی شاه، طاووس خانم، به تخت طاووس گرداندند. به فرمان ناصرالدین شاه، روکش زراندود آن را میناکاری کردند و بر طارمی هایی که بدان افزودند، اشعاری در مدح شاه برجسته کاری کردند. تا دورۀ رضاشاه پهلوی، مراسم سلام های نوروزی و تاج گذاری ها روی تخت طاووس برگزار می شد. با جایگزینی صندلی، رفته رفته از کاربرد تخت طاووس کاسته شد، بدان سان که در دورۀ رضاشاه از آن فقط در مراسم تشریفاتی ای چون سلام های نوروزی و تاج گذاری بهره می بردند. بر تمام سطوحِ این تخت شش پایه، نقوشی چون بوته و ترنج و نیمه ترنج نقش شده است. خورشید آویخته از پس تخت به آونگی متصل است که هرگاه کوک شود، چندی به دور خود می چرخد. ۴,۵۲۸ قطعه الماس و یاقوت و زمرد و لعل و دیگر سنگ های قیمتی در ساختن این تخت به کار رفته و هنوز برجاست. از دو پرندۀ جواهرنشان که بر دو سوی تکیه گاه این تخت کار گذاشته شده بود، اثری نمانده است. تخت طاووس در موزۀ جواهرات ملی بانک مرکزی نگهداری می شود. نیز ← تخت_نادری
wikijoo: تخت_طاووس
