مگر تخت سلیمانست کز دریا سحرگاهان
نباشد زی که و هامون مگر بر باد جولانش.
ناصرخسرو.
بر دل پاکش غباری بیگناه از من چراست دیو بی انصاف بر تخت سلیمان چون نشست.
خاقانی.
و رجوع به تخت سلیمانی شود.تخت سلیمان. [ت َ ت ِ س ُ ل َ ] ( اِخ ) آثار مخروبه ای است در بیست وپنج فرسخی دریاچه ارومیه بطرف شرقی که عده ای از مورخین آنرا پایتخت آذربایجان در زمان پارتیها دانسته و معتقد بودند که آتشکده آذرگشسب هم در آنجا بوده است. پایتخت آذربایجان را در زمان پارتیها یعنی زمان لشکرکشی آن تونیوس سردار رومی به این صفحه ، مورخین رومی پَرَسْپه می نامند. محل آنرا در تخت سلیمان کنونی یعنی در بیست وپنج فرسنگی دریاچه ارومیه از طرف جنوب شرقی باید جستجو کرد. ( راولین سن ، ششمین دولت بزرگ مشرق ص 201 از ایران باستان ج 3 ص 2624 ). و رجوع به همان کتاب ج 1 صص 178 - 179 و ج 3 ص 2354 و 2373 و 2374 شود.
آقای دکتر معین آرد: کریستنسن درتاریخ ایران در زمان ساسانیان آورده : جکسن گوید این آتشکده [ آتشکده آذرگشسب ] در جایی برپا بود که اکنون خرابه های تخت سلیمان معروف هست و فاصله آن از ارومیه و همدان یکی است. این اشتباه نخست از راولنسن سرزده ، چه او خرابه تخت سلیمان را در آذربایجان ( که در شمال آن محلی است که اکنون به گنج آباد موسوم است ) شهر قدیم شیز تصور کرده. پس از وی یوستی پیروی او کرد و جکسن عقیده او را تأیید و تقویت نمود، ولی استاد مارکوارت در این باب به آقای پورداود نوشته اند: گنجشک یا الشیز، اقامتگاه تابستانی خسرو پرویز،امّا اقامتگاه زمستانی شهریاران سابق ، «اترپات » بود. اقامتگاه تابستانی این شهریاران اخیر موسوم بوده به فراذه اسپ یعنی اسب خیز، که در کوهی واقع بوده و امروزه این محل تخت سلیمان نامیده میشود برخلاف گنجشک یاالشیز، بنابر آنچه در سیاحت نامه ها مندرج است باید در نواحی دریاچه ارومیه ، سر راه مراغه و تبریز، در نزدیک لیلان باشد. نظر به تعریف مفصلی که معربن المهلهل کرده در نزدیک آن معدن ها و چشمه های نفتی بوده که آتشکده آذرگشسب بواسطه آن روشن بوده است... ( مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی ص 202 ). و رجوع به آذرگشسب و شیز و صاین قلعه شود.
تخت سلیمان. [ ت َ ت ِ س ُ ل َ ] ( اِخ ) نام کوهی است در وسط کشمیر که تخت حضرت سلیمان علیه السلام در آنجا فرودآمده و الحال مردم برای زیارت آن می روند. ( آنندراج ). مقامی است درکشمیر. ( غیاث اللغات ). در جهت شرقی افغانستان و نزدیک سرحد هندوستان و در میانه کوه سلیمان قرار دارد که از شمال به جنوب ممتد است و بلندترین قله تخت سلیمان 11000 پا بلندی دارد. ( از قاموس الاعلام ترکی ).بیشتر بخوانید ...