تخت رستم

تخت رستم (سمنگان). تَختِ رُستَم نام یکی از دیدنی ترین آثار تاریخی افغانستان ، ، سایت باستانی تخت رستم ، در نزدیکی شهر ایبک ، مرکز ولایت سمنگان ، در شمال گذرگاه های هندوکش واقع شده است. این تخت عظیم سنگی با قدمت حدود ۳۵۰۰سال، تختگاه رستم، و یکی از مهم ترین بناهای به جا مانده از دوره ی زرتشتیان می باشد. محیط توپ رستم ( تشله رستم ) حدود ۸۵متر است و در اطراف آن غار ها و اتاق های متعددی وجود دارد. بوداییان از این اتاق ها به عنوان معبد یا بت خانه استفاده می کردند. آنها بت های خود را در این مکان نگه داشته و به عبادت آنها می پرداختند. این تخت همچنین دارای حفره هایی برای نگه داری و مخفی نمودن اشیای گران بها و مسکوکات آن زمان بوده است. افغانستان دارای مکان های مختلف باستانی است که در آن از صخره ها غارها را تراشیده اند و بودایی ها در آنها ساکن شده اند. این سایت شامل یک مجموعه  استوپا   با صومعه است که از آهک تراشیده شده است. استوپا قدیمیترین بنای مذهب بودیسم است و در ابتدا تنها شامل تپه ای گنبدی شکل بوده که از گل یا در مکانهای کم آب از توده ای سنگ ساخته می شده است تا پوششی بر آثار مقدس بودا باشد استوپا ( زبان سانسکریت  : m. , स्तूप "پُشته" ) نوعی بنای تپه مانند یا سازه ای نیم کره است که از آن به عنوان محلی برای مراقبه و مدیتیشن استفاده می شود. تخت رستم که در بالای تپه ای واقع شده است، اولین تحول معماری بودایی در افغانستان را نشان می دهد. غارهای دیگری نیز در نزدیکی جلال آباد   و  غزنی   کشف شده اند. هنر هیکل تراشی و مجسمه سازی نیز در این دوره بسیار مرسوم بوده و رونق داشته است. نشانه های این هنر بر روی دیوارها به وضوح قابل مشاهده می باشد. [ ۱] تخت رستم و غارهای آن که مربوط به دوره بودایی است و غارهای آن امروزه تقریباً %٢٥ ویران شده است. خود تخت نیز نیاز به بازسازی دارد. تمدن بلخ و بامیان و شهر ضحاک، دره اژدر ( اژدها ) ، شهر غلغله، دره فولادی، چهل دختران ، غار یخی ، [[تندیس های بودا در بامیان|بت های بزرگ بودا، مغاره ها، کوه بابا ، شهر شاهی ، بالاحصار و چهل برج از بارزترین نمونه های آثار باستانی افغانستان هستند. [ ۲] [ ۳] در بامیان روبروی مجسمه های بودا پارک ملی بند امیر قرار بود مجموعه ای فرهنگی ایجاد شود [ ۴]
• گنجینه باختر یا طلاتپه در نزدیکی شهر شبرغان در سال ۱۹۷۸ میلادی مشتمل بر بیش از بیست هزار آرایه های طلا، پارچه های زیور و سکه های بجای مانده از دوره های کوشانیان و اشکانیان است

تخت رُستم
غرب شهریار، جنوب تخت کیکاوس. به دورۀ ساسانیان تعلق دارد و از دو قسمت صفه و بنا تشکیل شده است. از صفۀ بزرگ در دامنۀ تپه ای سنگی با ارتفاع ۴۰ متر یک دیوار سنگی عظیم از ملاط و گچ باقی مانده است. بنا با ۳۴ متر طول و عرض به شکل یک متوازی الاضلاع و محل اجتماع مردم در هنگام برگزاری مراسم مذهبی بوده است. روی تپه نیز یک بنای سنگی با پوشش گنبدی شکل قرار دارد که از یک اتاق و یک ایوان تشکیل می شود. سکوی دوطبقۀ دیگری به شکل نیم دایره بالای همان تپه که ۱۴۰ متر ارتفاع دارد، به چشم می خورد که دیوارهای سنگ و گچ دارد و محل افروختن آتش بوده است.