تحول نظام اموزشی در عصر پهلوی اول

[ویکی فقه] تحول نظام آموزشی در عصر پهلوی اول. سال های ۱۳۰۴_۱۳۲۰ را می توان، مهم ترین و بحرانی ترین سال های تاریخ معاصر ایران دانست؛ زیرا در این دوره تلاش گسترده ای برای دگرگون ساختن نهادهای فرهنگی و اجتماعی کشور انجام شد تا در نهایت ، سلسله سیاسی حکومت پهلوی را تثبیت کند. دگرگونی فرهنگی با رشد سریع نهادهای جدید و با هدف از هم پاشیدن نهادهای سنتی بوسیله دولت همراه بود.
از میان نهادهای فرهنگی ـ اجتماعی بسیاری که در این دوره تاسیس گردید ، مهم ترین آن ها را برمی شماریم:
← شورای عالی معارف
در پایان سال های ۱۹۲۰ و سال های ۱۹۳۰ چند فقره اصلاحات در زمینه آموزش و پرورش ، فرهنگ و زندگی مردم انجام گرفت. قانون ها و تصویب نامه هایی درباره آموزش عمومی و اجباری رایگان ابتدائی و دبیرستان و آموزش عالی و همچنین تاسیس شبکه آموزش غیرمذهبی دولت و حتی آموزشگاه ها و دانشکده های علوم تربیتی وضع شدند. تمامی امور اجرائی مدارس ، مانند برگزاری امتحانات ، تهیه برنامه های درسی و آموزشی و تشخیص صلاحیت علمی و اخلاقی معلمان ، به شورای عالی معارف واگذار شد. به سفارش شورای عالی معارف مقرر شد با بررسی نظام آموزش و پرورش کشورهای اروپائی ، الگوئی برای نظام آموزشی کشور انتخاب گردد. سرانجام سیستم آموزشی مدارس فرانسه به عنوان الگوی مدارس ایرانی پذیرفته شد. همچنین در قانون تربیت معلم ، مصوب اسفند ۱۳۱۲ پیش بینی شده بود که در مدت ۵ سال آینده ، تعداد ۲۵ دانشسرا تاسیس شود. در قانون مذکور برای فارغ التحصیلان دانشسراهای مقدماتی و دانشسرای عالی و در قانون تاسیس دانشگاه تهران برای دانشسرایان و استادان طرز استخدام و ده درجه خدمت و ترتیب ارتقا و بازنشستگی پیش بینی گردید و برای اولین بار معلم خدمتگذار رسمی مملکت محسوب و آتیه وی تامین و مستحکم شد. در هنگام استعفای رضاشاه تعداد ۳۶ دانشسرا در سراسر کشور وجود داشت. یکی از جنبه های بسیار امیدوارکننده اصلاحات نظام آموزشی در دوران رضاشاه و زیر نظر مستقیم وزارت معارف ، این بود که به آلمانی ها امکان داده شد تا به راستی خدمت با ارزشی را به ایرانیان ارزانی دارند. مدارس فنی توسط وزارتخانه های مختلف گشایش یافت تا به آموزش کادر فنی در داخل کشور بپردازد. دانشکده های دامپزشکی و کشاورزی که با یاری استادان فرانسوی تاسیس شدند ، بعدا در دانشگاه تهران ادغام شدند.
اعزام دانشجویان به خارج از کشور
ایران از اوایل قرن نوزدهم شروع به فرستادن دانشجویان به خارج برای ادامه تحصیلات کرد و این کار تا شروع جنگ جهانی اول به تناوب ادامه داشت. پس از پایان جنگ ، فشار نیاز به کادرهای تحصیل کرده و آموزش دیده ، دولت ایران را مجبور کرد به فکر از سرگیری اعزام دانشجو به خارج برای فراگیری علوم تخصصی بیفتد. اولین گام های دیپلمات در راستای این هدف در سال ۱۳۰۰ برداشته شد. کودتای رضاشاه باعث قطع این برنامه نشد ، چون سال بعد اولین گروه ۶۰ نفری به دانشکده های نظامی فرانسه فرستاده شدند. ایلات متحده امریکا از اولین کشورهایی بود که پس از جنگ دانشجویان بورسیه ایرانی پذیرفت که تعدادی از ایشان برای تحصیل در رشته تعلیم و تربیت ، که ظاهرا در آمریکا پیشرفته تر از اروپا پنداشته می شد ، به آنجا رفتند. به هر حال اروپا مقصد اصلی دانشجویان بورسیه دولتی بود. در سال ۱۳۰۵ اولین گروه بیست نفره برای تحصیل در رشته مهندسی عازم اروپا شدند. همه آنان با رضایت کامل دولت فرانسه به آن کشور رفتند. در همان سال ایران ۹ دانشجو را به دانشکده نیروی دریایی ایتالیا فرستاد. در سال ۱۳۰۷ با ایجاد بورس کامل دولتی این برنامه ادامه یافت. در مجلس لایحه ای به تصویب رسید که هر ساله صد دانشجو به اروپا اعزام شوند. تجربه دانشجویان ایرانی در کشورهایی؛ مانند آلمان شالوده ای شد برای فعالیت سیاسی مخالف رژیم رضاشاه که نقشی حیاتی در زندگی سیاسی کشور در پی استعفای او ایفا کرد. بیشتر کسانی که برگشتند در مشاغل اداری و سیاسی دارای مقام های برجسته ای شدند. عده زیادی نیز به عنوان متخصص و روزنامه نگار به کار پرداختند یا به تدریس در دانشگاه مشغول شدند.
تاسیس دانشگاه تهران
...