تحلیل مفاهیم صوری ( به انگلیسی: Formal Concept Analysis ) روشی برای تحلیل، تجزیه و پردازش دقیق اطلاعات به منظور دستیابی به تفسیر معنادار و جامع از اطلاعات است. رادولف ویل[ ۱] ، ریاضی دان آلمانی، در سال ۱۹۸۰ نظریه تحلیل مفاهیم صوری را پیشنهاد کرد. وی در نخستین مقاله خود دربارهٔ تحلیل مفاهیم صوری بیان می کند که این نظریه تحت تأثیر هارموت ون هنتیگ[ ۲] ، یک متخصص و کارشناس آلمانی در حوزه آموزش و پروش، قرار دارد. یکی از دغدغه های هنتیگ، وضعیت علم در دنیای مدرن بود و در سال ۱۹۷۲، ایده بازسازی مجدد علوم را برای کاربرد بهتر از آنها مطرح کرد. ویل بیان می کند که نظریه تحلیل مفاهیم صوری نیز در واقع بازسازی مجدد نظریه شبکه ریاضی است تا هم توسط افرادی که با ریاضی ناآشنا هستند، درک شود و نیز به بهبود کاربرد آن منجر شود.
تحلیل مفاهیم صوری در دهه نخست اساساً توسط گروه کوچکی از پژوهشگران و شاگردان ویل در آلمان مورد توجه قرار گرفت و محدود به گروه کوچکی در آلمان باقی ماند. قابل توجه ترین طرحی که تحلیل مفاهیم صوری در آن مورد استفاده قرار گرفت، اجرای یک نظام کشف دانش در حوزه مهندسی عمران در وست فالیابود که از آلمان فراتر نرفت. اما در طول سال های اخیر تحلیل مفاهیم صوری در حوزهایی مثل زبان شناسی، مهندسی نرم افزار، روانشناسی، هوش مصنوعی و بازیابی اطلاعات مورد استفاده قرار گرفته است.
ایده اصلی نظریه تحلیل مفاهیم صوری دوگانه ای است که رابطه گالویس[ ۵] نامیده می شود. این رابطه اغلب بین دو آیتم A و B که به نوعی با یکدیگر در ارتباط هستند، مشاهده می شود. مثل اشیا و ویژگی های آن ها یا مدارک و واژه های مربوط به آن ها.
رابطه گالویس بر این دلالت دارد که مجموعه بزرگی از آیتم A با مجموعه کوچکی از آیتم B منطبق است. مثلاً اگر مجموعه ای از مدارک و واژه ها را در یک سیستم بازیابی در نظر بگیریم، مجموعه بزرگی از کلیدواژه ها، با مجموعه کوچکی از مدارک منطبق هستند و با کم کردن تعداد واژه ها ( کوچک شدن مجموعه مربوط به واژه ها ) ، مجموعه مدارک بزرگتری بازیابی می شود.
در نظریه تحلیل مفاهیم صوری عناصر یک مجموعه، «اشیاء صوری[ ۶] » و عناصر مجموعه دیگر «ویژگی های صوری[ ۷] » نامیده می شود. به کار بردن صفت «صوری» برای تأکید بر این نکته است که این ها مفاهیم قراردادی ( صوری ) هستند. «اشیا صوری» لازم نیست که اشیایی به معنای عام اشیاء باشند بلکه «اشیاء» و «ویژگی» بعنوان یک نشانه به کار می رود. مثلاً در بازیابی اطلاعات، مدارک بعنوان اشیاء و واژه ها به عنوان ویژگی در نظر گرفته می شوند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفتحلیل مفاهیم صوری در دهه نخست اساساً توسط گروه کوچکی از پژوهشگران و شاگردان ویل در آلمان مورد توجه قرار گرفت و محدود به گروه کوچکی در آلمان باقی ماند. قابل توجه ترین طرحی که تحلیل مفاهیم صوری در آن مورد استفاده قرار گرفت، اجرای یک نظام کشف دانش در حوزه مهندسی عمران در وست فالیابود که از آلمان فراتر نرفت. اما در طول سال های اخیر تحلیل مفاهیم صوری در حوزهایی مثل زبان شناسی، مهندسی نرم افزار، روانشناسی، هوش مصنوعی و بازیابی اطلاعات مورد استفاده قرار گرفته است.
ایده اصلی نظریه تحلیل مفاهیم صوری دوگانه ای است که رابطه گالویس[ ۵] نامیده می شود. این رابطه اغلب بین دو آیتم A و B که به نوعی با یکدیگر در ارتباط هستند، مشاهده می شود. مثل اشیا و ویژگی های آن ها یا مدارک و واژه های مربوط به آن ها.
رابطه گالویس بر این دلالت دارد که مجموعه بزرگی از آیتم A با مجموعه کوچکی از آیتم B منطبق است. مثلاً اگر مجموعه ای از مدارک و واژه ها را در یک سیستم بازیابی در نظر بگیریم، مجموعه بزرگی از کلیدواژه ها، با مجموعه کوچکی از مدارک منطبق هستند و با کم کردن تعداد واژه ها ( کوچک شدن مجموعه مربوط به واژه ها ) ، مجموعه مدارک بزرگتری بازیابی می شود.
در نظریه تحلیل مفاهیم صوری عناصر یک مجموعه، «اشیاء صوری[ ۶] » و عناصر مجموعه دیگر «ویژگی های صوری[ ۷] » نامیده می شود. به کار بردن صفت «صوری» برای تأکید بر این نکته است که این ها مفاهیم قراردادی ( صوری ) هستند. «اشیا صوری» لازم نیست که اشیایی به معنای عام اشیاء باشند بلکه «اشیاء» و «ویژگی» بعنوان یک نشانه به کار می رود. مثلاً در بازیابی اطلاعات، مدارک بعنوان اشیاء و واژه ها به عنوان ویژگی در نظر گرفته می شوند.
wiki: تحلیل مفاهیم صوری