تحریف مفهوم صبر

[ویکی فقه] صبر در آیات قرآن و روایات به معنی تسلیم شدن در برابر زورگویان نیست بلکه به معنای مقاومت وایستادگی در مقابل دشمن است.
صبر در مفاهیم اسلامی بسیار اهمیت دارد. امیرمؤمنان (علیه السّلام) در نهج البلاغه در کلام معروفشان می فرمایند: «الصبر من الایمان بمنزلة الراس من الجسد» ارزش صبر برای ایمان مانند ارزش سر برای تن است. «لا خیر فی جسد لا راس معه ولا فی ایمان لا صبر معه» و ایمانی که صبر نداشته باشد مانند بدنی که سر نداشته باشد فایده ای ندارد. طبق آیات قرآن نیز در روز قیامت آنگاه که بهشتیان به استقبال نیکوکاران می آیند و ایشان را به سوی بهشت دعوت می کنند، می گویند: (سلام علیکم بما صبرتم) درود بر شما، این پاداش عظیم الهی به دلیل صبر و استقامت شماست.
صبر در آیات و روایات
قرآن و روایات اسلامی درمورد صبر چه می فرمایند؟به عنوان مثال در سوره انفال آمده است: (یا ایها النبی حرض المومنین علی القتال ان یکن منکم عشرون صابرون یغلبوا مائتین) ای پیامبر! مؤمنان را آماده مبارزه با دشمنان مهاجم کن، (و چون مسلمانان در اقلیت بودند و به دلیل همین نابرابری، بعضی حاضر به جنگ نبودند می فرماید: ) بیست نفر از شما در مقابل دویست نفر از آن ها می تواند بایستد (اما به شرط این که بیست نفر مقاوم و بااستقامت باشند). متاسفانه کسانی که از روی نادانی یا غرض، این مفهوم را تحریف کرده اند، صبر را تسلیم شدن در مقابل زورگویان و تحمل هرگونه محرومیت تعریف می کنند. در آیه بعد خداوند تخفیف می دهد و می فرماید: عدد یک دربرابر ده به دلیل ضعف شما مشکل است ولی اگر جمعیت شما نصف جمعیت دشمن باشد نیز بایستید؛ و باز هم تاکید بر افراد صابر و شکیبا می کند. (الان خفف الله عنکم و علم ان فیکم ضعفا فان یکن منکم مائة صابرةیغلبوا مائتین و ان یکن منکمالف یغلبوا الفین باذن الله و الله مع الصابرین). آیا صبر در آنچه گذشت به معنی تسلیم شدن است یا مقاومت وایستادگی در مقابل دشمن؟تعبیر امیرالمؤمنین (علیه السّلام) درمورد صبر نیز، که در ابتدای مطلب گذشت، معنی صبر را روشن می سازد و قیاس ارزش صبر برای ایمان با ارزش سر برای بدن، می رساند: همان طور که ارزش آدمی به تفکر و اندیشه و تدبر اوست که از عقل سرچشمه می گیرد، صبر نیز جزء مسائل مهم انسانی است و به معنای ایستادگی و مقاومت دربرابر دشمن می باشد. در تعبیر دیگری قرآن مجید در سوره احقاف می فرماید: (فاصبر کما صبر اولوا العزم من الرسل و لا تستعجل لهم) ای پیامبر! صبر کن، اگر این جمعیت نادان در مرحله اول ایمان نیاوردند مایوس نباش، ناراحتی ها را تحمل کن، همان گونه که پیامبران اولوالعزم صبر کردند و عجله نکن این ها ده ها و گاهی صدها سال در عصر جاهلیت به کارهای خلاف خو گرفته اند و یک روزه نمی توان آن ها را تغییر داد. دراین آیه نیز صبر به عنوان یک فضیلت اخلاقی مطرح شده است. آنچه به وسیله امام خمینی (رحمه الله علیه) تبلیغ شد و باعث موفقیت در انقلاب و هشت سال جنگ تحمیلی گشت و با آن توانستیم کشور را از تجاوز بیگانگان حفظ کنیم مفهوم والای صبر بود. درحالی که دشمن در بهترین شرایط جنگی و ما در بدترین شرایط بودیم؛ ولی استقامتی که از ایمان ناشی می شود باعث نجات ما شد. آیا صبر با این معانی، یک فضیلت اخلاقی و مهم انسانی است یا باعث عقب افتادگی؟ ولی زمانی که به دست افراد نادان و یا مغرض می افتد تبدیل به رذیله اخلاقی می شود یا مسئله ای که باعث عقب افتادگی خواهد شد.
صبر در برابر مصائب و حوادث دردناک
علمای اخلاق صبر را به سه شاخه تقسیم می کنند که شاخه اول: صبر بر مصیبت هاست. برخی مصائب که در زندگی پیش می آید، در طول تاریخ برای تمامی انسان ها بوده است و باز هم خواهد بود. مانند: جنگ تحمیلی و ناراحتی های شدید آن یا آفات آسمانی و زلزله و امثال آن یا آفاتی که برای مزارع و باغات به وجود می آید و یا بیماری های دوران کهولت و حوادث مختلف که باعث از دست رفتن عزیزان می شود. البته منظور، آفتی است که غیر قابل اجتناب باشد؛ زیرا اگر بتوان از آن اجتناب کرد باید با کوشش، آن را رفع کنیم. قرآن مجید در سوره بقره به برخی آفات ازجمله: خوف (جنگ و ناامنی)، از دست رفتن عزیزان و آفات دیگر اشاره می کند و می فرماید: (و لنبلونکم بشیء من الخوف والجوع ونقص من الاموال والانفس والثمرات وبشر الصابرین) دربرابر این حوادث می توان به دو صورت برخورد کرد: عده ای حالت انفعالی دارند، بی تابی می کنند و فریاد می کشند و گریبان چاک کرده و سر به دیوار می کوبند و گاهی خدایی ناکرده دست به خودکشی می زنند. اما عده ای به برنامه پیشنهادی اسلام که صبر دربرابر مصیبت است عمل می کنند و بر لطف خدا توکل کرده و پاداش را از خدا می خواهند و خدا اجر صابران را به ایشان عنایت می کند. آیه فوق اشاره به این معنی می کند و می فرماید: به صبرکنندگان بشارت بده. چنین صبری در مقابل مصیبت غیرقابل اجتناب، فضیلت است و باعث آرامش انسان می شود و از بی تابی و خودکشی و ابتلا به انواع بیماری ها و ناراحت کردن اطرافیان جلوگیری می کند. در روایتی امیرمؤمنان (علیه السّلام) می فرمایند: «انک ان صبرت جرت علیک المقادیر وانت ماجور و ان جزعت جرت علیک المقادیر و انت مازور» اگر صبر کنید، هرچند این حوادث غیرقابل پیشگیری، اتفاق می افتد ولی خداوند اجر صابران را عنایت می فرماید، اما اگر جزع و بی تابی کنید این گونه مصیبت ها از بین نمی رود ولی اجر و پاداش شما از بین خواهد رفت و حتی ممکن است دربرابر این بی تابی، برای شما گناه نوشته شود. آیا اگر این تعلیم اسلامی نبود، مادران و پدران شهدا وخانواده های آن ها در طول جنگ تحمیلی مقاومت می کردند؟ بعضی چندین شهید تقدیم اسلام کرده و مانند کوه، مقاوم ایستاده اند. این نتیجه تعلیمات اسلام است. بنابراین اگر صبر تحریف نشود خواهیم دید چه آثار فراوانی در زندگی انسان دارد.
صبر در مسیر اطاعت پروردگار
...