تبتی معیار ( به تبتی: བོད་སྐད་ bod skad ) یا گاه به سادگی زبان تبتی، گونهٔ معیار زبان های تبتی و زبان رسمی منطقه خودمختار تبت است. این گونه بر پایه گویش شهر لهاسا بنا شده است و گاه بدان تبتی لهاسایی نیز گفته می شود. گویش های دیگر تبتی در استان های سیچوان، چینگهای و یوننان کشور چین ( که بیشتر جمعیتشان تبتی هستند ) و در قسمت هایی از نپال، هند و پاکستان ( در ناحیه جامو و کشمیر و بلتستان ) به کار می روند.
تبتی زبانی نواخت بر است. بدین معنی که هر هجا با تغییر طرز تلفظ ( مثلاً اینکه زیر یا بم، کشیده یا ضربی تلفظ شود ) معنایش فرق و در نتیجه معنای کلمات و جملات تغییر می کند. با گسترش آیین بودایی تبتی، زبان تبتی به دنیای غرب گسترش یافته است و می توان آن را در بسیاری از نشریات بودایی و مطالب دعایی یافت. برخی از دانشجویان غربی این زبان را برای ترجمه متون تبتی یادمی گیرند. بیرون از خود لهاسا، تقریباً ۲۰۰٫۰۰۰ نفر از تبعیدیان تبتی که از تبت امروزی به هند و دیگر کشورها نقل مکان کرده اند، به این گویش صحبت می کنند.
در زیر خلاصه ای از سامانه واج شناسی گویش تبتی لهاسا، تأثیرگذارترین گونه زبان تبتی، ارائه شده است.
هشت واکه در زبان معیار یافت می شود:
گویش لهاسا معمولاً دو نواخت دارد: بالا و پایین. در کلمات تک هجایی، هر نواخت می تواند با دو خط مجزا رخ دهد. در کلمات چندهجایی، نواخت مهم نیست مگر در هجای اول.
تبتی با یک دبیره براهمایی با یک دستور خط محافظه کارانه تاریخی نوشته می شود که واج شناسی تبتی باستان را بازتاب می کند و به وحدت زبانی تبتی کمک می کند. این خط همچنین در بازسازی نیاچینی - تبتی و چینی کهن مفید است.
الفبای تبتی از چپ به راست نوشته می شود. حروف آن عبارتند از:
نویسه گردانی وایلی رایج ترین سامانه لاتین نویسی تبتی است که توسط پژوهشگران غربی برای نوشتن تبتی به الفبای لاتین استفاده می شود. پین یین تبتی، سامانه لاتین نویسی رسمی است که توسط دولت چین به کار می رود.
در بیشتر تبت، آموزش ابتدایی یا به طور عمده یا به طور کامل به زبان تبتی انجام می شود و آموزش دو زبانه به ندرت قبل از رسیدن دانش آموزان به دوره راهنمایی انجام می شود. با این حال، زبان چینی در بسیاری از مدارس متوسطه تبت تنها زبان آموزشی است. برای تحصیلات دانشگاهی امکان تحصیل در رشته های انسانی در تعدادی از کالج های اقلیت در تبت فراهم است. [ ۳] سواد و نرخ ثبت نام همچنان مهمترین نگرانی دولت چین است. بسیاری از جمعیت بزرگسال در تبت بی سواد هستند و علی رغم سیاست های اجباری آموزش، بسیاری از والدین در مناطق روستایی قادر به فرستادن فرزندان خود به مدرسه نیستند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفتبتی زبانی نواخت بر است. بدین معنی که هر هجا با تغییر طرز تلفظ ( مثلاً اینکه زیر یا بم، کشیده یا ضربی تلفظ شود ) معنایش فرق و در نتیجه معنای کلمات و جملات تغییر می کند. با گسترش آیین بودایی تبتی، زبان تبتی به دنیای غرب گسترش یافته است و می توان آن را در بسیاری از نشریات بودایی و مطالب دعایی یافت. برخی از دانشجویان غربی این زبان را برای ترجمه متون تبتی یادمی گیرند. بیرون از خود لهاسا، تقریباً ۲۰۰٫۰۰۰ نفر از تبعیدیان تبتی که از تبت امروزی به هند و دیگر کشورها نقل مکان کرده اند، به این گویش صحبت می کنند.
در زیر خلاصه ای از سامانه واج شناسی گویش تبتی لهاسا، تأثیرگذارترین گونه زبان تبتی، ارائه شده است.
هشت واکه در زبان معیار یافت می شود:
گویش لهاسا معمولاً دو نواخت دارد: بالا و پایین. در کلمات تک هجایی، هر نواخت می تواند با دو خط مجزا رخ دهد. در کلمات چندهجایی، نواخت مهم نیست مگر در هجای اول.
تبتی با یک دبیره براهمایی با یک دستور خط محافظه کارانه تاریخی نوشته می شود که واج شناسی تبتی باستان را بازتاب می کند و به وحدت زبانی تبتی کمک می کند. این خط همچنین در بازسازی نیاچینی - تبتی و چینی کهن مفید است.
الفبای تبتی از چپ به راست نوشته می شود. حروف آن عبارتند از:
نویسه گردانی وایلی رایج ترین سامانه لاتین نویسی تبتی است که توسط پژوهشگران غربی برای نوشتن تبتی به الفبای لاتین استفاده می شود. پین یین تبتی، سامانه لاتین نویسی رسمی است که توسط دولت چین به کار می رود.
در بیشتر تبت، آموزش ابتدایی یا به طور عمده یا به طور کامل به زبان تبتی انجام می شود و آموزش دو زبانه به ندرت قبل از رسیدن دانش آموزان به دوره راهنمایی انجام می شود. با این حال، زبان چینی در بسیاری از مدارس متوسطه تبت تنها زبان آموزشی است. برای تحصیلات دانشگاهی امکان تحصیل در رشته های انسانی در تعدادی از کالج های اقلیت در تبت فراهم است. [ ۳] سواد و نرخ ثبت نام همچنان مهمترین نگرانی دولت چین است. بسیاری از جمعیت بزرگسال در تبت بی سواد هستند و علی رغم سیاست های اجباری آموزش، بسیاری از والدین در مناطق روستایی قادر به فرستادن فرزندان خود به مدرسه نیستند.
wiki: تبتی معیار