تاماهاک بی جی ام ۱۰۹

تاماهاک بی جی ام - ۱۰۹ موشک جنگی دور برد مادون سرعت صوت از نوع موشک کروز است که قابلیت پرتاب و استفاده در همه شرایط آب و هوایی و جوی را دارد. این موشک در دهه ۱۹۷۰ برای پرتاب از زیر دریایی های داخل آب به صورت دوربرد، ارتفاع پایین، و قابل شلیک از زیر دریایی های داخل آب در شرکت جنرال داینامیکس آمریکایی طراحی شد. از آن زمان تا کنون این موشک چندین بار در شرکت های زیر مجموعه ای و غیر زیر مجموعه ای ارتقا یافته است و هم اکنون در شرکت ریتون ساخته می شود.
تاکنون چندین مدل برای موشک تاماهاک بی جی ام - ۱۰۹ تولید شده که از کلاهک های مختلف در آن ها استفاده می شود. گونه های مورد استفاده شامل مدل متعارف برای حملات زمینی ( تی ال ای ام - سی ) ، تاماهاک با بمب منشعب شونده برای حملات زمینی ( تی ال ای ام - دی ) ، تاماهاک مجهز به کلاهک هسته ای ( تی ال ای ام - ای ) و ( تی ال ای ام - ان ) و موشک تاماهاک ضد موشک ناوهای جنگی ( تی ای اس ام ) می شود. موشک های تی ال ای ام بلاک ۳ که در سال ۱۹۹۳ به کار گرفته شدند دارای برد بیشتر و مجهز به گیرنده های سامانه موقعیت یاب جهانی بودند که دقت آن ها را در هدف یابی بیشتر می کرد. تی ال ای ام های بلاک ۴ نیز مجهز به سامانه های تطبیق دهنده موقعیت هدف دیجیتالی ( دی اس ای ام سی ) همراه با توربوجتهای پیشرفته تر بودند. موتورهای مدل دبلیو آر - ۴۰۲ در تی ال ای ام های بلاک ۳ مجهز به کنترل کننده های سوختی بودند که قابلیت سرعت کم یا سرعت زیاد را به تاماهاک در طول پرواز می داد. این موتور همچنین از لحاظ سوختی مقرون به صرفه بود. موشک های تاماهاک بلاک ۴ فاز ۲ توانایی حملات ضربتی تر و عمیقتر را دارند و مجهز به سیستم های هدف یاب متحرک هستند که اجسام متحرک را در روی زمین هدف یابی می کنند.
چندین مدل مختلف از موشک بی جی ام - ۱۰۹ تاماهاک وجود دارد. استفاده از کلاهک های مختلف در تاماهاک امکان پذیر است.
• بی جی ام - ۱۰۹ای. موشک تهاجمی زمینی - هسته ای ( تی ال ای ام - ان ) با کلاهک هسته ای دابلیو۸۰ که هم اکنون از خدمت خارج شده است.
• بی جی ام/آرجی ام - ۱۰۹بی. موشک ضد کشتی تاماهاک ( تی ای اس ام ) - که مدل ضد کشتی و هدایت شونده با رادار است.
• بی جی ام - ۱۰۹سی. تاماهک تهاجمی زمینی - متعارف ( تی ال ای ام - سی ) با کلاهک واحد.
• بی جی ام - ۱۰۹دی. تاماهک تهاجمی زمینی - کمکی ( تی ال ای ام - دی ) با جنگ افزارهای فرعی.
• آرجی ام/یوجی ام - ۱۰۹ئی ( تی ال ای ام بلاک ۴ ) - مدل ارتقا یافته تی ال ای ام - سی
• بی جی ام - ۱۰۹جی گریفون از نوع موشک کروز شلیک شونده از زمین ( جی ال سی ام ) - که از خدمت خارج شده است.
• ای جی ام - ۱۰۹اچ/ال میان برد هوا به سطح ( ام آرای اس ام ) - که با موشک توربوجت ای اس ام کوتاه بردتر است و هرگز به خدمت وارد نشده است.