تاریخچه امار

تاریخچه آمار. علم آمار را به عنوان دانشی تعریف می کنند که به مطالعهٔ گردآوری، تحلیل، تفسیر، ارائه و سازماندهی داده ها می پردازد. در واقع آمار را باید علم و عمل استخراج، بسط، و توسعهٔ دانش های تجربی انسانی با استفاده از روش های گردآوری، تنظیم، پرورش، و تحلیل داده های تجربی ( حاصل از اندازه گیری و آزمایش ) دانست. لغت آمار، امار، هامار، شمار و شماره از مصدر اوستایی «مر» به معنی حساب، شمردن، شمارش، به یاد داشتن، از برداشتن است؛ بنابراین آمار یک کلمه کاملاً پارسی است که در ادوار مختلف با گویشهای متفاوت به کار رفته است. [ ۱]
مدت های مدید این علم محدود به کار در حوزه تخصصی خود بود و تنها در دهه های اخیر از این انحصار جدا شده و به کمک نظریه احتمال، شروع به بررسی روش های تحلیل داده های آماری و اثبات فرض های آماری کرد. روش های علم آمار با آشکار کردن قوانین جدید، به ابزاری مؤثر در علوم طبیعی و تکنولوژی تبدیل شده است.
تاریخچه آمار به حدود ۴۰۰۰ سال قبل، در ابتدای شکل گیری تدریجی تمدن بشری بازمی گردد. بابلی ها و مصری ها با سرشماری هایی دربارهٔ زاد و ولد و دارایی های افراد تحت سلطه خود، علم آمار را بنا نهادند و بعدها توسط امپراتوری های ایران، روم و همچنین در یونان باستان، روش هایی برای جمع آوری و تنظیم داده ها ابداع شد؛ با این حال ویلیام پتی در قرن هفدهم اولین کسی بود که از روش های آماری برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده کرد و به نوعی پایه گذار دانش نوین آمار شد. [ ۳] [ ۴]
از قرن چهاردهم، علم آمار به طور خاص تدریجاً در مسیر کاربردی شدن و پای نهادن در زندگی روزمره حرکت کرد تا آنجا که استفاده از علم آمار برای محاسبه نرخ بیمه، جمع آوری اطلاعات دربارهٔ تولد و وفات، تصادفات و حوادث رایج گردید. از کتب تأثیرگذار در علم آمار که در اواسط قرن شانزدهم نگاشته شد می توان به کتاب «بازی ها و شانس» که توسط کاردانو تألیف شد، اشاره کرد. کاردانو در این کتاب روش های تقلب در بازی های قمار را ارائه داد. بعلاوه، موضوع پیش بینی در نتایج حاصل از انجام آزمایش ها را مطرح نمود. در اواسط قرن هفدهم پاسکال و فرما اولین کسانی بودند که مطالعه احتمال را به طور علمی شروع نمودند. در همین سال ها به طور همزمان مطالعات آماری به صورت توصیفی انجام می گرفت. مثلاً گرونت با مطالعه تعداد متولدین کشف نمود که تعداد پسرها از دخترها کمی بیشتر است، اما سال های اول زندگی تعداد بیشتری از پسرها فوت می کنند. با این همه، استفاده گسترده از احتمال در آمار، در اواخر قرن هفدهم شروع شد، که در این باره می توان به مطالعات مندل در مورد قانون وراثت، گالتون در به کارگیری همبستگی و ارتباط بین صفات، و به ویژه فیشر در ابداع روش های مختلف استنباط آماری اشاره نمود. با شروع قرن بیستم، همه ساله روش های متعددی برای جمع آوری، تجزیه و تحلیل اطلاعات ارائه می گشت که این امر همچنان ادامه دارد. [ ۲]