[ویکی فقه] تاریخ مصر لیوحنا النقیوسی (کتاب). تاریخ مصر لیوحنا النقیوسی رؤیة قبطیة للفتح الاسلامی، ترجمه و تحقیق عمر صابر احمد عبدالجلیل استاد زبان های سامی دانشگاه قاهره بر کتاب یک اسقف مسیحی است. عبدالجلیل این کتاب را از زبان حبشی به عربی برگردانده است. این کتاب از ارزش تاریخی بالایی برخوردار است، چرا که از فتح اسلامی مصر و اتفاقات پس از آن خبر داده است و گزارشات او بسیاری از زوایای مبهم در تاریخ این مقطع زمانی را توضیح می دهد.
کتاب، متشکل از یک مقدمه، سه باب و یک خاتمه است. در مقدمه، ویژگی نسخه های خطی موجود و مطالب کتاب شرح شده است. باب اول در دو فصل به شرح حال زندگی و عصر یوحنا النقیوسی و روش کتابت تاریخی او و در باب دوم و سوم به ترتیب اصل کتاب و لغت نص اصلی را مورد مطالعه قرار داده است. خاتمه نیز مشتمل بر نتایج حاصله از این مطالعه است.
گزارش محتوا
این اثر از مهم ترین و اولین مصادر تاریخی است که در بخشی از آن فتح مصر توسط مسلمانان و اتفاقاتی که مورخین دیگر به آن نپرداخته اند، آمده است. اهمیت این اثر به حدی است که آلفرد بتلر در کتابش فتح العرب لمصر تاریخ مذکور را در صورت عدم دستیابی به این کتاب غیر ممکن می شمارد. گزارشاتی که یوحنا از تاریخ مصر قدیم و جغرافیای آن و اسامی شهرها و تاریخ آنها می دهد، نیز حائز اهمیت است؛ البته این اثر مانند سایر آثار بشری از اشکال خالی نیست. در ذکر اخبار آخر فتح اسلامی سیاق روایت تاریخی رعایت نشده است و خلط صورت گرفته است. همچنین در ذکر وقایع و اعلام و اماکن جغرافیایی اضطراب وجود دارد. خلاصه مطالب کتاب به ترتیب ابواب بدین شرح است:
← باب اول
صابر عبدالجلیل، در مقدمه با اشاره به اینکه دست نویس نقیوسی موجود نیست؛ اولین نسخه موجود از این کتاب را ترجمه این اثر از زبان عربی به حبشی در قرن ۱۷ میلادی می داند. در اینکه نص اصلی به یونانی، قبطی، یا اینکه نقیوسی بخش مربوط به مصر را به یونانی و بخش مربوط به خارج از مصر را به قبطی نوشته است، اختلاف نظر وجود دارد. نویسنده احتمال چهارمی را طرح کرده و آن را قوی می داند که نص عربی مورد استفاده مترجم حبشی، نص اصلی بوده باشد. در پایان کتاب عربی و غیر عربی و فهرست مطالب آمده است. آدرس مطالب هر صفحه نیز در پاورقی ذکر شده است.
کتاب، متشکل از یک مقدمه، سه باب و یک خاتمه است. در مقدمه، ویژگی نسخه های خطی موجود و مطالب کتاب شرح شده است. باب اول در دو فصل به شرح حال زندگی و عصر یوحنا النقیوسی و روش کتابت تاریخی او و در باب دوم و سوم به ترتیب اصل کتاب و لغت نص اصلی را مورد مطالعه قرار داده است. خاتمه نیز مشتمل بر نتایج حاصله از این مطالعه است.
گزارش محتوا
این اثر از مهم ترین و اولین مصادر تاریخی است که در بخشی از آن فتح مصر توسط مسلمانان و اتفاقاتی که مورخین دیگر به آن نپرداخته اند، آمده است. اهمیت این اثر به حدی است که آلفرد بتلر در کتابش فتح العرب لمصر تاریخ مذکور را در صورت عدم دستیابی به این کتاب غیر ممکن می شمارد. گزارشاتی که یوحنا از تاریخ مصر قدیم و جغرافیای آن و اسامی شهرها و تاریخ آنها می دهد، نیز حائز اهمیت است؛ البته این اثر مانند سایر آثار بشری از اشکال خالی نیست. در ذکر اخبار آخر فتح اسلامی سیاق روایت تاریخی رعایت نشده است و خلط صورت گرفته است. همچنین در ذکر وقایع و اعلام و اماکن جغرافیایی اضطراب وجود دارد. خلاصه مطالب کتاب به ترتیب ابواب بدین شرح است:
← باب اول
صابر عبدالجلیل، در مقدمه با اشاره به اینکه دست نویس نقیوسی موجود نیست؛ اولین نسخه موجود از این کتاب را ترجمه این اثر از زبان عربی به حبشی در قرن ۱۷ میلادی می داند. در اینکه نص اصلی به یونانی، قبطی، یا اینکه نقیوسی بخش مربوط به مصر را به یونانی و بخش مربوط به خارج از مصر را به قبطی نوشته است، اختلاف نظر وجود دارد. نویسنده احتمال چهارمی را طرح کرده و آن را قوی می داند که نص عربی مورد استفاده مترجم حبشی، نص اصلی بوده باشد. در پایان کتاب عربی و غیر عربی و فهرست مطالب آمده است. آدرس مطالب هر صفحه نیز در پاورقی ذکر شده است.
wikifeqh: تاریخ_مصر_لیوحنا_النقیوسی _(کتاب)