تاریخ قطر

تاریخ قطر از نخستین نشانه های سکونت انسان در شبه جزیره قطر مربوط به ۵۰ هزار سال پیش آغاز شده و تا تشکیل کشور امروزی قطر ادامه می یابد. در کاوش های باستان شناسی در شبه جزیره قطر، ماندگاه های انسانی و ابزارهایی متعلق به عصر سنگ یافت شده است. [ ۱]
پاره سفال هایی که از دوره عُبید در نزدیکی ماندگاه های باستانی کرانه ای قطر یافت شده نشان می دهد که تمدن میان رودان نخستین تمدن دوران نوسنگی بوده که در این منطقه حضور داشته است. [ ۲]
شبه جزیره قطر در سال های آغازین مسکونی شدن خود جزو قلمرو امپراتوری و تحت فرمان ایران باستان و سلسله های سلوکی و سپس شاهنشاهی اشکانی و پس از آن شاهنشاهی ساسانی قرار گرفت. در سال ۶۲۸ میلادی محمد، پیامبر اسلام، هیئتی را به فرماندار شاهنشاهی ساسانی در بخشی از منطقه جنوب خلیج فارس که شامل قطر می شد فرستاد و ساکنان قطر نیز از این راه با اسلام آشنا شدند. نام این فرماندار منذر بن ساوی بود. [ ۳]
منطقه قطر در سده هشتم میلادی تبدیل به یکی از مراکز بازرگانی مروارید شد. [ ۴] در زمان عباسیان نیز چندین روستا در شبه جزیره قطر برپا شد. [ ۵] پس از آن که طایفه بنی عُتبه و چند طایفه دیگر عرب در سال ۱۷۸۳ بحرین را تسخیر کردند، خاندان آل خلیفه موفق شد حاکمیت خود را بر بحرین و خاک اصلی قطر مستقر کند. [ ۶] طی سده های پس از آن، قطر محل کشمکش میان وهابی های نجد و خاندان آل خلیفه بود. عثمانی ها در سال ۱۸۷۱ قلمرو خود را تا شرق شبه جزیره عربستان گسترش دادند[ ۷] و این وضعیت تا سال ۱۹۱۵ که عثمانی ها در آغاز جنگ جهانی اول از منطقه عقب نشینی کردند، ادامه داشت.
در سال ۱۹۱۶ قطر تحت الحمایه بریتانیا شد و عبدالله بن جاسم آل ثانی پیمانی را با انگلیسی ها امضاء کرد که بر پایه آن انگلیسی ها تعهد کردند که در برابر حملات دریایی و زمینی از قطر حمایت کنند. پیمان بعدی در سال ۱۹۳۴ به امضاء رسید که در آن بریتانیا قول حمایت های گسترده تری داد. [ ۸]
در سال ۱۹۳۵ شرکت قطر پترولیوم امتیاز ۷۵ساله بهره برداری از نفت قطر را به دست آورد و پس از آن در سال ۱۹۴۰ در دُخان نفت با کیفیت بالا کشف شد. [ ۸]
در خلال دهه های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ افزایش درآمدهای نفتی، رفاه، روند پرشتاب مهاجرت و پیشرفت اجتماعی را به دنبال داشت و این روند، تاریخ معاصر قطر را رقم زد. پس از آن که در سال ۱۹۶۸، بریتانیا سیاست خود مبنی بر پایان دوره پیمان های امضاءشده پیشین با شیخ نشین های خلیج فارس را اعلام کرد، قطر به طرح هشت شیخ نشین دیگر تحت الحمایه سابق بریتانیا برای تشکیل یک فدراسیون از امارت های عربی پیوست. در میانه های سال ۱۹۷۱ یعنی زمانی که مهلت پیمان با بریتانیا به پایان رسید، ۹ شیخ نشین هنوز بر سر شروط تشکیل اتحادیه به توافق نرسیده بودند و بدین خاطر قطر در سوم سپتامبر ۱۹۷۱ ( ۱۲ شهریور ۱۳۵۰ ) استقلال خود را اعلام کرد. [ ۸] در ژوئن ۱۹۹۵ ولیعهد قطر حمد بن خلیفه در یک کودتای بدون خونریزی پدر خود خلیفه بن حمد آل ثانی را از قدرت برکنار کرده و به جای او نشست. امیر جدید آزادی بیشتری به مطبوعات و انتخابات شهرداری ها داد. قانون اساسی جدید قطر در آوریل ۲۰۰۳ از طریق یک همه پرسی عمومی به تصویب رسید و از ژوئن ۲۰۰۵ قانونی شد. [ ۸]