تاریخ الیمن

[ویکی فقه] تاریخ الیمن (کتاب). «طبق الحلوی و صحائف المن و السلوی» یا «تاریخ یمن» کتابی است به زبان عربی که به بررسی تاریخ یمن بین سال های ۱۰۴۶ ه. ق. تا ۱۰۹۰ ق. می پردازد.
هدف از پرداختن مولف به این برهه از تاریخ یمن، آن است که وی می دیده مورخان دیگر به اندازه کافی به ثبت وقایع تاریخی یمن در قبل از این سال ها پرداخته اند.این کتاب دارای اهمیت است، زیرا به ثبت بره های از تاریخ یمن می پردازد که هیچ یک از مورخان و پژوهشگران تاریخ این سرزمین به نحو کامل بدان نپرداخته اند. این برهه عبارت است از تاریخ یمن پس از رهایی از سلطه امپراتوری عثمانی اول در سال ۱۰۴۵ ق. .
ساختار کتاب
کتاب؛ مشتمل بر بخش های ذیل است:کلمه المرکز، تصدیر و ملاحظات، التقدیم (بقلم محقق المخطوطة) و مقدمه ای از نویسنده است.کتاب فاقد تبویب و فصل بندی است و مطالب آن بر اساس ترتیب سال های ۱۰۴۶ تا ۱۰۹۰ ه. ق. تنظیم گردیده است.کتاب به شیوه سال شمار (حولیات) نگارش یافته؛ یعنی نویسنده به یادکرد سالی که به بررسی وقایع آن می پردازد با عبارت: و دخلت سنه... ، اکتفا کرده و احیانا گاهی به ماه وقوع حادثه مورد نظر نیز اشاره می کند. هدف مولف از ذکر نکردن ماه وقوع حادثه مورد نظر و اکتفا به سال وقوع آن، بهره مندی کتاب از دقت بیشتر است. از این رو است که وی یکی از مورخان رسمی روزگار خویش را که با نگارش کتابی که در آن به سال و ماه و حتی روز وقوع حادثه نیز پرداخته و بدین وسیله قصد تقرب به حاکم عثمانی را داشته است، مورد انتقاد قرار می دهد.
گزارش محتوا
مولف در این کتاب به بررسی وقایع اجتماعی، اقتصادی و طبیعی یمن، پس از استقلال این کشور از سلطه عثمانی ها در سال ۱۰۴۶ ق. می پردازد. وی همچنین از وقایعی که در کشورهای اسلامی همجوار رخ داده، یمن یاد می کند. وقایعی چون نبرد ایران با عثمانی در خاک عراق، حملات دریایی دولت عثمانی برای فتح جزیره مالطه، درگیری اشراف مکه با یکدیگر و تمایل برخی از ایشان به حکومت عثمانی و تمرد گروهی دیگر از حکومت مذکور و....از موضوعات مهمی که در این کتاب بدان پرداخته شده، گزارش نبرد نیروهای عمانی با نیروهای پرتغالی در خلیج فارس و سواحل آن و نیز سواحل دریای سرخ است.این کتاب در برخی موارد حاوی مطالب خرافی و اشارات غیبی نیز هست که متاثر از فضای فکری زمان حیات مولف می باشد.
وضعیت کتاب
...