[ویکی فقه] تاریخ المستبصر (کتاب). تاریخ المستبصر، تنها اثر مهم منسوب به ابن مجاور است که در تاریخ، جغرافیا، آداب و رسوم عربستان جنوبی و غربی نوشته شده است.
آخرین تاریخی که در این کتاب به آن اشاره شده، ذی حجه ۶۲۶ ق است. در بعضی از مآخذ و نوشته ها اختلافی در نام این اثر مشاهده می شود. اشپرنگر آن را تاریخ المستنصر ذکر می کند، درنبورگ نیز ضمن تایید این نظر، آن را اثری می داند که مؤلف به المستنصر بالله خلیفه عباسی اهدا کرده است. مایلز نام صحیح کتاب را تاریخ المستبصر می نویسد.
ساختار کتاب
تاریخ المستبصر که درباره بلاد حجاز، مکه، یمن و اخبار مربوط به آنها نوشته شده؛ شامل دو قسمت است که در یک جلد تدوین یافته است. مطالب این اثر از مکه آغاز شده و با وصف مختصری از بحرین پایان یافته است. قسمت زیادی از این کتاب؛ یعنی بیش از یک پنجم آن منحصر به وصف شهر عدن است.
گزارش محتوا
درباره مؤلف کتاب بین محققان اختلاف نظر وجود دارد. برخی با ذکر دلایلی از قبیل این که مؤلف در جایی از پدرش با نام محمد ابن مسعود بن علی بن احمد بن مجاور بغدادی نیشابوری و از برادرش با نام احمد بن محمد بن مسعود یاد کرده و یا شناخت او در اشعار فارسی و به کار بردن اصطلاحات فارسی و... انتساب این اثر را به ابن مجاور شیبانی دمشقی قاطعانه رد کرده، احتمال می دهند که کتاب به محمد بن مسعود... بن مجاور بغدادی نیشابوری منسوب باشد و از عدم توجه پژوهندگان پیشین و محققان و دانشمندان معروفی؛ مانند فران و بروکلمان به این مساله روشن تعجب می کنند.ابومخزمه در نوشته های خود درباره عربستان جنوبی که برگزیده ای است از تاریخ های ابن مجاور و جندی و اهدل مطالب مهمی از تاریخ المستبصر نقل می کند و تقریبا در همه جا فقط به ذکر نام کتاب بسنده کرده و یا ندرتا از مؤلف آن، بدون اشاره به اسم و کنیه و مشخصاتش، با عنوان «ابن مجاور» سخن می راند.
← نکته دیگر
...
آخرین تاریخی که در این کتاب به آن اشاره شده، ذی حجه ۶۲۶ ق است. در بعضی از مآخذ و نوشته ها اختلافی در نام این اثر مشاهده می شود. اشپرنگر آن را تاریخ المستنصر ذکر می کند، درنبورگ نیز ضمن تایید این نظر، آن را اثری می داند که مؤلف به المستنصر بالله خلیفه عباسی اهدا کرده است. مایلز نام صحیح کتاب را تاریخ المستبصر می نویسد.
ساختار کتاب
تاریخ المستبصر که درباره بلاد حجاز، مکه، یمن و اخبار مربوط به آنها نوشته شده؛ شامل دو قسمت است که در یک جلد تدوین یافته است. مطالب این اثر از مکه آغاز شده و با وصف مختصری از بحرین پایان یافته است. قسمت زیادی از این کتاب؛ یعنی بیش از یک پنجم آن منحصر به وصف شهر عدن است.
گزارش محتوا
درباره مؤلف کتاب بین محققان اختلاف نظر وجود دارد. برخی با ذکر دلایلی از قبیل این که مؤلف در جایی از پدرش با نام محمد ابن مسعود بن علی بن احمد بن مجاور بغدادی نیشابوری و از برادرش با نام احمد بن محمد بن مسعود یاد کرده و یا شناخت او در اشعار فارسی و به کار بردن اصطلاحات فارسی و... انتساب این اثر را به ابن مجاور شیبانی دمشقی قاطعانه رد کرده، احتمال می دهند که کتاب به محمد بن مسعود... بن مجاور بغدادی نیشابوری منسوب باشد و از عدم توجه پژوهندگان پیشین و محققان و دانشمندان معروفی؛ مانند فران و بروکلمان به این مساله روشن تعجب می کنند.ابومخزمه در نوشته های خود درباره عربستان جنوبی که برگزیده ای است از تاریخ های ابن مجاور و جندی و اهدل مطالب مهمی از تاریخ المستبصر نقل می کند و تقریبا در همه جا فقط به ذکر نام کتاب بسنده کرده و یا ندرتا از مؤلف آن، بدون اشاره به اسم و کنیه و مشخصاتش، با عنوان «ابن مجاور» سخن می راند.
← نکته دیگر
...
wikifeqh: تاریخ_المستبصر_(کتاب)
[ویکی حج] تاریخ المستبصر (کتاب). تاریخ المستبصر کتابی در جغرافیای جنوب و غرب عربستان، منسوب به ابن مجاور دمشقی (م. 601-690ق.) است.
این کتاب، از منابع جغرافیایی جنوب و غرب شبه جزیره عربستان در سده هفتم ق. است و آگاهی های اقلیمی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی فراوان از این منطقه و نیز مکه و شهرها و مناطق پیرامونی آن به دست داده است.
کتاب تاریخ المستبصر از جهتی که منبع استناد بسیاری از سفرنامه ها و آثار تاریخی و جغرافیایی و برخی از آثار معاصر بوده و دانشوارن به آن استناد کرده اند از اهمیت بالایی برخوردار است.
این کتاب، از منابع جغرافیایی جنوب و غرب شبه جزیره عربستان در سده هفتم ق. است و آگاهی های اقلیمی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی فراوان از این منطقه و نیز مکه و شهرها و مناطق پیرامونی آن به دست داده است.
کتاب تاریخ المستبصر از جهتی که منبع استناد بسیاری از سفرنامه ها و آثار تاریخی و جغرافیایی و برخی از آثار معاصر بوده و دانشوارن به آن استناد کرده اند از اهمیت بالایی برخوردار است.
wikihaj: تاریخ_المستبصر_(کتاب)