تابعیت مضاعف یا پاسپورت دوم وضعیت شخصی است که همزمان تابعیت دو یا چند کشور را دارد و به این ترتیب می تواند از پاسپورت دو یا چند کشور استفاده کند.
تابعیت مضاعف ممکن است مشکلاتی را برای شخص با تابعیت مضاعف پدیدآورد؛ همچون پرداخت مضاعف مالیات و خدمت نظام وظیفه چندباره. دولتها نیز در مورد حمایت سیاسی از این افراد گاه دچار اختلافاتی می شوند. همچنین ممکن است اختلاف قوانین کشورها شخص و مجریان قانون را دچار ابهام کند؛ مثلاً اختلاف در قوانین مربوط به ارث و وصیت موجب بروز مشکلاتی در تقسیم ارث و اجرای وصایای اشخاصی می گردد که از تابعیت مضاعف برخوردارند.
رویه واحدی در مورد نحوه برخورد با این وضعیت وجود ندارد؛ برخی کشورها تابعیت مضاعف را به رسمیت نمی شناسند و هر شخص را فقط تابع یک کشور می دانند و تمهیداتی را برای جلوگیری از ایجاد تابعیت مضاعف در نظر می گیرند. به طور مثال انکار تابعیت قبلی را برای افرادی که درخواست تابعیت می کنند ضروری می دانند یا تابعیت خود را از افرادی که به تابعیت کشور دیگری در می آیند، برمی دارند. کشورهای دیگر برعکس تابعیت مضاعف را پذیرفته و اوراق هویتی و حقوق و تکالیفی که تابعیت کشوری دیگر برای شخص ایجاد کرده را معتبر می دانند.
همچنین در زمینه برخورد کشورهای ثالث یا نهادهای بین المللی با افراد با تابعیت مضاعف نیز اختلافات و ابهاماتی وجود دارد. عرف بین المللی تشخیص تابعیت مؤثر و رعایت قوانین کشور دارای «تابعیت مؤثر» در مورد چنین اشخاصی است. برای مثال شخصی که به آمریکا سفر کرده است و تابعیت کشورهای فرانسه و انگلستان را دارد، در صورت بروز مسئله ای حقوقی برای او که بایستی با قوانین کشور متبوع وی حل گردد، شهروند کشوری محسوب می شود که تابعیت مؤثرتری بر وی داشته است، هرچند قواعد دقیقی برای تشخیص تابعیت مؤثر وجود ندارد.
• تابعیت مضاعف ممکن است از هنگام تولد وجود داشته باشد که بر اثر اختلاف در سیستم های اعطای تابعیت کشورهاست. مثلاً کشوری همچون آمریکا بنا بر اصل خاک هر کس را که در کشورش به دنیا آید تبعه خود می داند و کشور دیگری چون ایران بنابر اصل خون هر کس را که پدر ایرانی داشته باشد تابع دولت ایران می داند. در اینجا کودکی که از پدری ایرانی در آمریکا متولد شود همزمان تابعیت هر دو کشور را داراست.
• تابعیت مضاعف ممکن است بر اثر ازدواج شخص با شخصی که هموطنش نیست پدید آید. معمولاً کشورها زن خارجی را که به همسری مردی از اتباع کشورشان درآید، از اتباع کشور خود می دانند.
• در فرض دیگری نیز تابعیت دوم بر اثر درخواست شخص برای اخذ تابعیت کشوری دیگر و دریافت پاسپورت دوم از آن دولت پیش می آید، در حالی که تابعیت اول خود را هنوز حفظ کرده است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفتابعیت مضاعف ممکن است مشکلاتی را برای شخص با تابعیت مضاعف پدیدآورد؛ همچون پرداخت مضاعف مالیات و خدمت نظام وظیفه چندباره. دولتها نیز در مورد حمایت سیاسی از این افراد گاه دچار اختلافاتی می شوند. همچنین ممکن است اختلاف قوانین کشورها شخص و مجریان قانون را دچار ابهام کند؛ مثلاً اختلاف در قوانین مربوط به ارث و وصیت موجب بروز مشکلاتی در تقسیم ارث و اجرای وصایای اشخاصی می گردد که از تابعیت مضاعف برخوردارند.
رویه واحدی در مورد نحوه برخورد با این وضعیت وجود ندارد؛ برخی کشورها تابعیت مضاعف را به رسمیت نمی شناسند و هر شخص را فقط تابع یک کشور می دانند و تمهیداتی را برای جلوگیری از ایجاد تابعیت مضاعف در نظر می گیرند. به طور مثال انکار تابعیت قبلی را برای افرادی که درخواست تابعیت می کنند ضروری می دانند یا تابعیت خود را از افرادی که به تابعیت کشور دیگری در می آیند، برمی دارند. کشورهای دیگر برعکس تابعیت مضاعف را پذیرفته و اوراق هویتی و حقوق و تکالیفی که تابعیت کشوری دیگر برای شخص ایجاد کرده را معتبر می دانند.
همچنین در زمینه برخورد کشورهای ثالث یا نهادهای بین المللی با افراد با تابعیت مضاعف نیز اختلافات و ابهاماتی وجود دارد. عرف بین المللی تشخیص تابعیت مؤثر و رعایت قوانین کشور دارای «تابعیت مؤثر» در مورد چنین اشخاصی است. برای مثال شخصی که به آمریکا سفر کرده است و تابعیت کشورهای فرانسه و انگلستان را دارد، در صورت بروز مسئله ای حقوقی برای او که بایستی با قوانین کشور متبوع وی حل گردد، شهروند کشوری محسوب می شود که تابعیت مؤثرتری بر وی داشته است، هرچند قواعد دقیقی برای تشخیص تابعیت مؤثر وجود ندارد.
• تابعیت مضاعف ممکن است از هنگام تولد وجود داشته باشد که بر اثر اختلاف در سیستم های اعطای تابعیت کشورهاست. مثلاً کشوری همچون آمریکا بنا بر اصل خاک هر کس را که در کشورش به دنیا آید تبعه خود می داند و کشور دیگری چون ایران بنابر اصل خون هر کس را که پدر ایرانی داشته باشد تابع دولت ایران می داند. در اینجا کودکی که از پدری ایرانی در آمریکا متولد شود همزمان تابعیت هر دو کشور را داراست.
• تابعیت مضاعف ممکن است بر اثر ازدواج شخص با شخصی که هموطنش نیست پدید آید. معمولاً کشورها زن خارجی را که به همسری مردی از اتباع کشورشان درآید، از اتباع کشور خود می دانند.
• در فرض دیگری نیز تابعیت دوم بر اثر درخواست شخص برای اخذ تابعیت کشوری دیگر و دریافت پاسپورت دوم از آن دولت پیش می آید، در حالی که تابعیت اول خود را هنوز حفظ کرده است.
wiki: تابعیت مضاعف