تئودئوس یکم، تئودوسیوس اول ( زبان یونانی: Θεοδόσιος Theodosios؛ ( زادهٔ ۱۱ ژانویه ۳۴۷ – درگذشتهٔ ۱۷ ژانویه ۳۹۵ ) ، همچنین به نام تئودئوس بزرگ از سال ۳۷۹ تا ۳۹۵ امپراتور روم بود. او در طول سلطنت خود، در جنگ سرنوشت ساز جنگ گوتیک ( ۳۷۶–۳۸۲ ) و همچنین در دو جنگ داخلی و در تأسیس اعتقادنامه نیقیه به عنوان آموزه ارتدکس برای مسیحیت موفق شد. تئودوسیوس آخرین امپراتوری بود که بر کل امپراتوری روم حکومت کرد قبل از اینکه اداره آن به طور دائم بین دو دربار جداگانه ( یکی امپراتوری روم غربی، دیگری امپراتوری بیزانس ) تقسیم شود.
تئودوسیوس که در هیسپانیا ( اسپانیا ) به دنیا آمد، پسر یک ژنرال عالی رتبه فلاویوس تئودوسیوس بود که تحت هدایت او درجات ارتش روم را طی کرد. تئودوسیوس در سال ۳۷۴ در موئسیا فرماندهی مستقل داشت و در آنجا در برابر مهاجمان سارمات ها موفقیت هایی داشت. چندی بعد او مجبور به بازنشستگی شد و پدرش در شرایطی مبهم اعدام شد. تئودوسیوس به زودی در پی یک رشته دسیسه ها و اعدام ها در دربار امپراتور گراتیان موقعیت خود را بازیافت. در سال ۳۷۹، پس از کشته شدن امپراتور روم شرقی والنس در نبرد آدریانوپل ( ۳۷۸ ) در برابر گوت ها، گراتیان تئودوسیوس را به عنوان جانشین منصوب کرد و دستور داد تا مسئولیت وضعیت اضطراری نظامی فعلی را بر عهده بگیرد. منابع امپراتور جدید و ارتش های تهی شده، برای بیرون راندن مهاجمان کافی نبود. در سال ۳۸۲ به گوت ها اجازه داده شد که به عنوان متحدان خودمختار امپراتوری در جنوب دانوب ساکن شوند. در سال ۳۸۶، تئودوسیوس با شاهنشاهی ساسانی معاهده ای امضا کرد که مدت ها مورد مناقشه ارمنستان بزرگ را تقسیم کرد و صلح پایدار بین دو قدرت را تضمین کرد.
تئودوسیوس از طرفداران قوی آموزه مسیحی همسویگی و از مخالفان آریانیسم بود. او در سال ۳۸۱ اولین شورای قسطنطنیه را تشکیل داد که همسویگی را ارتدکس و آریانیسم را بدعت تأیید کرد. اگرچه تئودوسیوس در عملکرد فرقه های سنتی پیگنیسم ( غیر یهودی و مسیحی ) دخالت چندانی نداشت و غیر مسیحیان را به مناصب عالی منصوب کرد، اما نتوانست از آسیب دیدن چندین معبد هلنیستی دوران باستان کلاسیک مانند سراپئوم اسکندریه توسط متعصبان مسیحی جلوگیری کند یا آنها را مجازات کند. تئودوسیوس در طول سلطنت قبلی خود بر استان های شرقی حکومت می کرد، در حالی که غرب تحت نظارت امپراتوران گراتیان و والنتینیان دوم بود که او با گالا دختر والنتینیان یکم ازدواج کرد. تئودوسیوس اقدامات متعددی را برای بهبود پایتخت و اقامتگاه اصلی خود، قسطنطنیه انجام داد، که مهم ترین آن گسترش فروم تئودوسیوس بود که به بزرگ ترین میدان عمومی شناخته شده در دوران باستان تبدیل شد. [ ۲] تئودوسیوس دو بار لشکرکشی کرد، در سال های ۳۸۸ و ۳۹۴ و پس از کشته شدن گراتیان و والنتینیان، که دو مدعی امپراتوری، ماگنوس ماکسیموس و یوگنیوس را شکست داد که به جای آنها برخاسته بودند. پیروزی نهایی تئودوسیوس در سپتامبر ۳۹۴ بود که او را بر کل امپراتوری مسلط کرد. او چند ماه بعد درگذشت و دو پسرش آرکادیوس در نیمه شرقی امپراتوری و هونوریوس در غرب جانشین او شدند. او توانست روم شرقی و روم غربی را متحد کند؛ اما او آخرین کسی بود که امپراتور هر دو قسمت بود. پس از مرگ وی این دو قسمت برای همیشه از هم جدا شدند. او همچنین به خاطر این که توانست مسیحیت را دین رسمی روم کند، مشهور است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفتئودوسیوس که در هیسپانیا ( اسپانیا ) به دنیا آمد، پسر یک ژنرال عالی رتبه فلاویوس تئودوسیوس بود که تحت هدایت او درجات ارتش روم را طی کرد. تئودوسیوس در سال ۳۷۴ در موئسیا فرماندهی مستقل داشت و در آنجا در برابر مهاجمان سارمات ها موفقیت هایی داشت. چندی بعد او مجبور به بازنشستگی شد و پدرش در شرایطی مبهم اعدام شد. تئودوسیوس به زودی در پی یک رشته دسیسه ها و اعدام ها در دربار امپراتور گراتیان موقعیت خود را بازیافت. در سال ۳۷۹، پس از کشته شدن امپراتور روم شرقی والنس در نبرد آدریانوپل ( ۳۷۸ ) در برابر گوت ها، گراتیان تئودوسیوس را به عنوان جانشین منصوب کرد و دستور داد تا مسئولیت وضعیت اضطراری نظامی فعلی را بر عهده بگیرد. منابع امپراتور جدید و ارتش های تهی شده، برای بیرون راندن مهاجمان کافی نبود. در سال ۳۸۲ به گوت ها اجازه داده شد که به عنوان متحدان خودمختار امپراتوری در جنوب دانوب ساکن شوند. در سال ۳۸۶، تئودوسیوس با شاهنشاهی ساسانی معاهده ای امضا کرد که مدت ها مورد مناقشه ارمنستان بزرگ را تقسیم کرد و صلح پایدار بین دو قدرت را تضمین کرد.
تئودوسیوس از طرفداران قوی آموزه مسیحی همسویگی و از مخالفان آریانیسم بود. او در سال ۳۸۱ اولین شورای قسطنطنیه را تشکیل داد که همسویگی را ارتدکس و آریانیسم را بدعت تأیید کرد. اگرچه تئودوسیوس در عملکرد فرقه های سنتی پیگنیسم ( غیر یهودی و مسیحی ) دخالت چندانی نداشت و غیر مسیحیان را به مناصب عالی منصوب کرد، اما نتوانست از آسیب دیدن چندین معبد هلنیستی دوران باستان کلاسیک مانند سراپئوم اسکندریه توسط متعصبان مسیحی جلوگیری کند یا آنها را مجازات کند. تئودوسیوس در طول سلطنت قبلی خود بر استان های شرقی حکومت می کرد، در حالی که غرب تحت نظارت امپراتوران گراتیان و والنتینیان دوم بود که او با گالا دختر والنتینیان یکم ازدواج کرد. تئودوسیوس اقدامات متعددی را برای بهبود پایتخت و اقامتگاه اصلی خود، قسطنطنیه انجام داد، که مهم ترین آن گسترش فروم تئودوسیوس بود که به بزرگ ترین میدان عمومی شناخته شده در دوران باستان تبدیل شد. [ ۲] تئودوسیوس دو بار لشکرکشی کرد، در سال های ۳۸۸ و ۳۹۴ و پس از کشته شدن گراتیان و والنتینیان، که دو مدعی امپراتوری، ماگنوس ماکسیموس و یوگنیوس را شکست داد که به جای آنها برخاسته بودند. پیروزی نهایی تئودوسیوس در سپتامبر ۳۹۴ بود که او را بر کل امپراتوری مسلط کرد. او چند ماه بعد درگذشت و دو پسرش آرکادیوس در نیمه شرقی امپراتوری و هونوریوس در غرب جانشین او شدند. او توانست روم شرقی و روم غربی را متحد کند؛ اما او آخرین کسی بود که امپراتور هر دو قسمت بود. پس از مرگ وی این دو قسمت برای همیشه از هم جدا شدند. او همچنین به خاطر این که توانست مسیحیت را دین رسمی روم کند، مشهور است.
wiki: تئودئوس یکم