بیسفنول ای

بیسفنول ای ( به انگلیسی: Bisphenol A ) یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب کم ۶۶۲۳ است. شکل ظاهری این ترکیب، جامد سفید است.
این ماده شیمیایی در ساخت بطری های پلاستیکی پلی کربنات که برای نگهداری نوشیدنی ها و شیر کودکان مورد استفاده قرار می گیرد، بکار می رود. محققان دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه هاروارد دریافتند میزان ماده شیمیایی BPA در ادرار داوطلبانی که به مدت یک هفته اقدام به نوشیدنی مایعات از بطری های پلی کربنات می کردند، به میزان دو سوم افزایش یافت. این نخستین بار است که یک پژوهش نشان می دهد، مصرف نوشیدنی از بطری های پلی کربنات، میزان BPA را در ادرار افزایش می دهد و بطری های ساخته شده از BPA، این ماده شیمیایی را در مایع محتوی خود آزاد می کنند. این دانشمندان دریافتند نوشیدن مایعات سرد از بطری های پلی کربنات آن هم فقط به مدت یک هفته، مقدار BPA ادرار را به میزان دو سوم افزایش می دهد. محققان می گویند در صورتی که این بطری ها گرم شوند ( که در مورد بطری های شیر کودکان این اتفاق می افتد ) انتظار می رود این ماده به میزان قابل توجهی افزایش یابد. [ ۱]
«کارین ب. میشلز» استادیار همه گیرشناسی دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه هاروارد می گوید: این موضوع می تواند نگران کننده باشد چرا که کودکان به ویژه در برابر قابلیت این ماده شیمیایی در ایجاد اختلال در غدد درون ریز، آسیب پذیرترند. دانشمندان مرکز پزشکی دانشگاه روچستر و دانشگاه کلمبیا بر اساس داده های به دست آمده از سلامت ملی و نظر سنجی و ارزشیابی تغذیه ای که بر روی جمعیت زیادی از مردم آمریکا انجام شد اعلام کردند ماده «بیسفنول آ»، ماده ای که بواسطه مصرف مواد غذایی در ظروف پلاستیکی وارد بدن می شود، بیش از آنچه تصور می شود در بدن باقی می ماند. تاکنون تصور بر این بود که این ماده که منبع اصلی مواجهه با آن از طریق غذا و نوشیدنی است به سرعت و به طور کامل از بدن دفع می شود. در این بررسی دانشمندان متوجه شدند ممکن است بیسفنول آ از منابع غیر خوراکی هم وارد بدن شده و در بافتها و چربی بدن تجمع پیدا کند.
بیسفنول آ که با نام اختصاری BPA نیز شناخته می شود ترکیبی آلی است و حاوی دو گروه فنول است. این ماده جزو ساختار چندین پلیمر و افزودنی پلیمری مهم است. بیسفنول که با تولید سالیانه ۲–۳ میلیون تن مونومری مهم در تولید پلی کربنات ( PC ) است، برای اولین بار در سال ۱۸۹۱ شناخته شد. این ماده از تغلیظ استون بدست می آید و این واکنش توسط اسید کاتالیز می شود. بیش از ۵۰ سال است که محصولات حاوی بیسفنول یا ساخته شده از آن به بازار راه پیدا کرده اند. در حال حاضر مصارف آن بی شمار است. در سنتز پلی استرها، پلی سولفونها و کتونهای پلی اتر از این ماده استفاده می شود و مونومری کلیدی در تولید پلاستیک پلی کربنات ( PC ) و رزینهای اپوکسی است. پلاستیک پلی کربنات ( PC ) در ساخت بسیاری از محصولات متداول مثل بطریهای پلاستیکی شیر کودکان و آب، وسایل ورزشی، ابزار پزشکی و دندانپزشکی، سیلنتها و کمپوزیتهای پر کننده دندان، لنزهای چشمی و وسایل برقی خانگی بکار می رود.