بیابان زایی

بیابان زایی[ ۱] نوعی از تخریب زمین است که در آن منطقه ای با زمین های تقریباً خشک، به طور فزاینده ای خشک و لم یزرع می شود، معمولاً چنین منطقه ای آب، پوشش گیاهی و حیات وحش اش را از دست می دهد. عوامل گوناگونی مانند تغییر اقلیم و فعالیت های انسانی در این باره مؤثراند. بیابانی شدن یکی از مسائل قابل ملاحظه بوم شناسی و زیست محیطی در جهان است.
بیابان پدیده ای است که روز به روز گسترش می یابد. بیابان زایی در کشورهای کم آب، خشک و نیمه خشک زنگ خطری است که باید جدی گرفته شود. از این رو به دلیل اهمیت موضوع ۲۷ خرداد ماه ( ۱۷ ژوئن ) به عنوان روز جهانی بیابان زایی در سراسر جهان نام گذاری شده است. این روز برای اولین بار در سال ۱۹۹۷ میلادی نامگذاری شد.
ایران در سال ۱۹۹۶ میلادی ( سال تأسیس کنوانسیون ) به کنوانسیون جهانی مقابله با بیابان زایی پیوست. ایران بر روی کمربند خشک و نیمه خشک قرار دارد و نیازمند مدیریت صحیح منابع آبی خود است. زیرا به اعتقاد کارشناسان، مدیریت نادرست منابع آب، سبب خشک شدن تالاب ها و سفره های آب زیرزمینی زیادی می شود که این فرایند پدیده بیابان زایی را گسترش می دهد.
در بیابان های ایران میانگین سالانه ریزش باران کمتر از ۵۰ میلی متر است. بیابان ها و مناطق بیابانی روی هم حدود ۴۰ میلیون هکتار از اراضی ایران را در بر می گیرند. ۱۲ میلیون هکتار نیز ماسه ای بوده یا از شن و ریگ روان پوشیده شده اند. بارندگی در ایران یک سوم میانگین بارندگی جهان است درحالی که به دلیل قرارگرفتن بر روی کمربند خشکی جهان، تبخیر آب ۳ برابر میانگین جهانی است. [ ۲]
به گفته کارشناسان پیشروی و توسعه بیابان ها در جهان، زندگی بیش از ۲۵۰ میلیون نفر را در سراسر جهان مستقیماً به مخاطره انداخته است.
مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد اعلام کرده است: «گسترش کویرها و خشکسالی، سالانه ۴۲ میلیارد دلار از ارزش تولیدات کشاورزی کاسته و باعث عدم امنیت غذایی، قحطی و فقر می شود. »[ ۳]