بی هوازی اجباری

به هر اندامگانی که برای رشد به اکسیژن نیاز نداشته باشد و حتی شاید در حضور اکسیژن بمیرد، اندامگان بی هوازی ( Anaerobic organism ) گفته می شود. بی هوازی اجباری ( Obligate anaerobes ) به آن دسته ارگانیسم هایی که در حضور اکسیژن هوا ( غلظت ۲۱٪ ) توانایی زندگی ندارند گفته می شود. برخی از این باکتریها در غلظت های پایینتر اکسیژن ( مثلاً ۸٪ ) می توانند زنده بمانند. از باکتری های بی هوازی اجباری یا مطلق می توان به کلوستریدیومها، اکتینومایسیسها، باکتروئیدها و فوزوباکتریومها اشاره کرد.
سه دسته اصلی از بی هوازی ها وجود دارد:
• بیهوازی اجباری ( Obligate anaerobes ) : آن دسته ارگانیسمهایی که در حضور اکسیژن هوا ( غلظت ۲۱٪ ) توانایی زندگی ندارند.
• بیهوازی اختیاری ( Facultative anaerobes ) :دسته ای که توانایی استفاده از الکترون موجود در اکسیژن را هم دارند در واقع قابل شیفت شدن به متابولیسم هوازی در محیط های حاوی اکسیژن اند.
• تحمل کننده هوا ( Aerotolerant organisms ) :آن بیهوازیانی که در حضور اکسیژن هم می توانند به فعالیت خود ادامه دهند ولی قادر به استفاده از الکترون اکسیژن نیستند.
باکتری های بی هوازی اجباری فسفوریلاسیون اکسیداتیو را انجام نمی دهند. علاوه براین، آن ها در حضور اکسیژن کشته می شوند. این باکتری ها فاقد آنزیم های خاصی مثل کاتالاز ( که پراکسید هیدروژن را به آب و اکسیژن تجزیه می کند ) ، پرکسیداز ( که به واسطه آن NADH + H2O2 به NAD و O2 تبدیل می شوند ) و سوپراکسید دیسموتاز ( که به واسطه آن سوپراکسید به پراکسید هیدروژن تبدیل می شود ) هستند. در سایر باکتری ها این آنزیم ها وجود دارند و آن ها سمیت پراکسید و رادیکال های آزاد اکسیژن را که طی متابولیسم در حضور اکسیژن تولید شده اند برطرف می کنند.
ارگانیسم های بی هوازی اختیاری مانند اشریشیا کُلای می توانند بین انواع هوازی و غیرهوازی دگرگشت ( متابولیسم ) تغییر جهت دهند. تحت شرایط بی هوازی، آن ها به وسیله تخمیر یا تنفس بی هوازی رشد کرده، اما در حضور اکسیژن به سمت تنفس هوازی برمی گردند.
ارگانیسم های تحمل کننده هوا فقط متابولیسم غیراکسیداتیو دارند، ولی به دلایلی مانند وجود آنزیم های فوق در برابر اکسیژن مقاومند.