[ویکی فقه] بکریه (ابهام زدایی). بکریه ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • بکریه (فرقه)، فرقه ای کلامی پیرو بَکر، خواهرزاده ابوعُبَیده عبدالواحد بن زید بصری (متوفی پس از۱۵۰)• بکریه (منتسبان به ابوبکر)، عنوان کلی برای منتسبان به ابوبکر بن ابی قُحافَه
...
...
wikifeqh: بکریه_(ابهام_زدایی)
[ویکی فقه] بکریه (فرقه). بَکْریّه ، عنوانی که هم به پیروان بکر بن اخت عبدالواحد - صوفی زهدگرای بصری سده ۲ق که دستی نیز در علم کلام داشت - اطلاق می شود. و هم به جماعتی که معتقدند امامت ابوبکر بر اساس «نص » پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بوده است . البته برخی برآنند که این هر دو فرقه یک گروهند.
نویسندگان کتب ملل و نحل، به سبب ناآگاهی از نام پدر و قوم بکر، او را به واسطه داییش، عبدالواحدبن زید که از صوفیان و اهل حدیث و صاحب عقاید خاص کلامی بوده، معرفی کرده اند. تاریخ وفات عبدالواحدبن زید با تاریخ وفات ابوبشر عبدالواحدبن زیاد بصری (متوفی ۱۷۷) خلط شده است.
جایگاه بکریه
شرح حالی از بکر در دست نیست . با توجه به گزارش جاحظ درباره مناظره بکر و بشر بن معتمر (د ۱۰ق /۲۵م ) و نیز سال درگذشت عبدالواحدبن زید (ه م)، دایی بکر پس از ۱۵۰ق می توان دریافت که وی در سده ۲ق می زیسته است .ظاهراً نام پدر بکر، عبدربه بوده است . اینکه چرا بکر، برخلاف رسم رایج عرب نه به نام پدر، بلکه به نام دایی اش - که در روزگار خود در زمره مشایخ صوفیه بصره بوده - معروف شده ، قابل تأمل است . فان اس سبب آن را شهرت عبدالواحد دانسته است. اما به نظر می رسد که این قرابت در اسم احتمالاً حاکی از انس و ارادت بکر به عبدالواحد بوده که مشی و مشربی همچون دایی خود داشته است . عبدالواحد از شاگردان حسن بصری (ه م ) بود و بیش تر به عبادت و ارشاد می پرداخت و هم نشینی با متکلمان و بحث های کلامی را خوش نمی داشت . بدین سان ، شاید نتوان بکر و پیروانش را دنباله رو یک مکتب صرفاً کلامی به حساب آورد، بلکه چنین می نماید که وی از زاهدان صوفی مشربی بوده که به تأسی از حسن بصری برای پیروان خود مجالسی برای بیان آموزه های معنوی برگذار می کرده که گاه به فراخور حال وارد مباحث کلامی نیز می شده است . شاید به همین دلیل است که سخنان او از لحاظ کلامی نه تنها فاقد انسجام ، بلکه حاوی تناقض است و گاه با اصول اولیه عقل نیز در تعارض می افتد.در دوره ای پیروان بکر رشد کردند و فعالیت های فراوانی انجام دادند به طوری که آنها را به صورت فرقه ای مستقل شناختند. ردیه ها و واکنش های فرق دیگر علیه آنان نشان از فعالیت و تلاش این فرقه است ولی بعد از مدتی از رونق آنها کاسته شد به طوری که بغدادی در الفرق بین الفرق آنها را فرقه ای با پیروان اندک می شمارد.
اوج فعالیت بکریه
اشعری و بغدادی عقاید بکریه را ـ که عقاید خاص کلامی است ـ در کنار عقاید نجاریّه، جَهمیّه و ضِراریّه به طور مستقل آورده اند.اوج فعالیت های این فرقه در اواخر سده۲ و نیز سده ۳ق بوده است . گزارش های جاحظ، ابن قتیبه، اشعری، که آنها را به صورت فرقه ای مستقل معرفی کرده است ، و نیز ردیه های هشام بن عمروفوطی (د ۲۳۰ق /۸۴۵) محمدابن سحنون مالکی (د۲۵۶ق / ۸۷۰م ) و ابن ابی زید مالکی (د ۳۸۶ق /۹۹۶م ) که برضد این فرقه نوشته اند، نشان دهنده فعالیت آنها و واکنش فرقه های مختلف نسبت به آنهاست . پس از این دوره از اهمیت آنها کاسته می شود. بغدادی آنها را فرقه ای مستقل با پیروانی اندک می داند. شهرستانی اصلاً درباره آن ها سخنی نمی گوید و گویی آنها را نمی شناسد.
عقاید بکریه
...
نویسندگان کتب ملل و نحل، به سبب ناآگاهی از نام پدر و قوم بکر، او را به واسطه داییش، عبدالواحدبن زید که از صوفیان و اهل حدیث و صاحب عقاید خاص کلامی بوده، معرفی کرده اند. تاریخ وفات عبدالواحدبن زید با تاریخ وفات ابوبشر عبدالواحدبن زیاد بصری (متوفی ۱۷۷) خلط شده است.
جایگاه بکریه
شرح حالی از بکر در دست نیست . با توجه به گزارش جاحظ درباره مناظره بکر و بشر بن معتمر (د ۱۰ق /۲۵م ) و نیز سال درگذشت عبدالواحدبن زید (ه م)، دایی بکر پس از ۱۵۰ق می توان دریافت که وی در سده ۲ق می زیسته است .ظاهراً نام پدر بکر، عبدربه بوده است . اینکه چرا بکر، برخلاف رسم رایج عرب نه به نام پدر، بلکه به نام دایی اش - که در روزگار خود در زمره مشایخ صوفیه بصره بوده - معروف شده ، قابل تأمل است . فان اس سبب آن را شهرت عبدالواحد دانسته است. اما به نظر می رسد که این قرابت در اسم احتمالاً حاکی از انس و ارادت بکر به عبدالواحد بوده که مشی و مشربی همچون دایی خود داشته است . عبدالواحد از شاگردان حسن بصری (ه م ) بود و بیش تر به عبادت و ارشاد می پرداخت و هم نشینی با متکلمان و بحث های کلامی را خوش نمی داشت . بدین سان ، شاید نتوان بکر و پیروانش را دنباله رو یک مکتب صرفاً کلامی به حساب آورد، بلکه چنین می نماید که وی از زاهدان صوفی مشربی بوده که به تأسی از حسن بصری برای پیروان خود مجالسی برای بیان آموزه های معنوی برگذار می کرده که گاه به فراخور حال وارد مباحث کلامی نیز می شده است . شاید به همین دلیل است که سخنان او از لحاظ کلامی نه تنها فاقد انسجام ، بلکه حاوی تناقض است و گاه با اصول اولیه عقل نیز در تعارض می افتد.در دوره ای پیروان بکر رشد کردند و فعالیت های فراوانی انجام دادند به طوری که آنها را به صورت فرقه ای مستقل شناختند. ردیه ها و واکنش های فرق دیگر علیه آنان نشان از فعالیت و تلاش این فرقه است ولی بعد از مدتی از رونق آنها کاسته شد به طوری که بغدادی در الفرق بین الفرق آنها را فرقه ای با پیروان اندک می شمارد.
اوج فعالیت بکریه
اشعری و بغدادی عقاید بکریه را ـ که عقاید خاص کلامی است ـ در کنار عقاید نجاریّه، جَهمیّه و ضِراریّه به طور مستقل آورده اند.اوج فعالیت های این فرقه در اواخر سده۲ و نیز سده ۳ق بوده است . گزارش های جاحظ، ابن قتیبه، اشعری، که آنها را به صورت فرقه ای مستقل معرفی کرده است ، و نیز ردیه های هشام بن عمروفوطی (د ۲۳۰ق /۸۴۵) محمدابن سحنون مالکی (د۲۵۶ق / ۸۷۰م ) و ابن ابی زید مالکی (د ۳۸۶ق /۹۹۶م ) که برضد این فرقه نوشته اند، نشان دهنده فعالیت آنها و واکنش فرقه های مختلف نسبت به آنهاست . پس از این دوره از اهمیت آنها کاسته می شود. بغدادی آنها را فرقه ای مستقل با پیروانی اندک می داند. شهرستانی اصلاً درباره آن ها سخنی نمی گوید و گویی آنها را نمی شناسد.
عقاید بکریه
...
wikifeqh: فرقه_بکریه
[ویکی فقه] بکریه (منتسبان به ابوبکر). بَکریّه، عنوان کلی برای منتسبان به ابوبکر بن ابی قُحافَه، نخستین خلیفه است.
نام بکری بر افراد بسیاری اطلاق شده است، هر چند این نام پیش از ابوبکر، برای تسمیه پاره ای قبایل عرب، چون بنی بکر بن عبدمناف، بنی بکر بن وائل، بنی بکر بن عون نخعی نیز به کار رفته است.
انتساب به عنوان صدیقی
نام دیگر منتسبان به ابوبکر، «صدیقی » است که گاه همراه با «بکری » و گاه جداگانه به کار رفته است.
عده ای از بکریهای معروف
از بکریهای معروف می توان به این افراد اشاره کرد:
شیخ بکری، رئیس خاندان بکریه مصر که از سوی مادر به امام حسین علیه السلام می پیوندند.
ابوعبید بکری، دانشمند قرن پنجم و پژوهشگر جغرافیای تاریخی؛
ابوالحسن محمد بن بکری (متوفی ۹۵۲) فقیه شافعی و مؤلف کتابهای الدرة المکللة فی فتح مکه المشرفه المبجلة، تحفة واهب المواهب در تصوف، و الواضح الوجیز در تفسیر؛
شمس الدین محمد بکری (۸۹۸ـ۹۵۲)، مورخ مصری و مؤلف الکواکب السائرة، و التحفة البهیة؛
قطب الدین ابوالمواهب بکری شاعر متصوف حنفی مذهب؛
ابوالسرور بن محمد بن علی بکری (متوفی ۱۰۷۰)، عالم برجسته و مؤلف کتاب فیض المنان درباره شب نیمه شعبان؛
ابوالمواهب بن محمدبن علی بکری (۹۷۳ـ۱۰۳۷) شاعر و صاحب دیوان شعر؛
شیخ احمدالبکری بن زین العابدین (متوفی ۱۰۱۳)، ادیب و مفسر صاحب نامِ شافعی و مؤلف روضة المشتاق و بهجة العشاق؛
الشیخ ابوبکربن عبدالقادر (متوفی ۱۰۳۱)، عالم و فقیه و عربی دان شافعی؛
زین العابدین بن محمدبن علی بکری (متوفی ۱۰۱۳) صوفی و عالم برجسته که در زبان عربی و تفسیر و علوم بلاغی و شعر صاحب نام بود. مشهورترین تألیف او رساله الاترج است؛
عبدالرحمان بن زین العابدین (متوفی ۱۰۶۳) از علمای بزرگ و شاعر؛
عبدالرحمان بن محمدبن علی (متوفی ۱۰۰۷) عارف و اهل کشف؛
عبدالقادربن حسن (متوفی ۱۰۰۳) صوفی و زاهد که در فقه و زبان عربی صاحب نام بود و در حساب و کلام و عروض نیز مهارت داشت
منابع
...
نام بکری بر افراد بسیاری اطلاق شده است، هر چند این نام پیش از ابوبکر، برای تسمیه پاره ای قبایل عرب، چون بنی بکر بن عبدمناف، بنی بکر بن وائل، بنی بکر بن عون نخعی نیز به کار رفته است.
انتساب به عنوان صدیقی
نام دیگر منتسبان به ابوبکر، «صدیقی » است که گاه همراه با «بکری » و گاه جداگانه به کار رفته است.
عده ای از بکریهای معروف
از بکریهای معروف می توان به این افراد اشاره کرد:
شیخ بکری، رئیس خاندان بکریه مصر که از سوی مادر به امام حسین علیه السلام می پیوندند.
ابوعبید بکری، دانشمند قرن پنجم و پژوهشگر جغرافیای تاریخی؛
ابوالحسن محمد بن بکری (متوفی ۹۵۲) فقیه شافعی و مؤلف کتابهای الدرة المکللة فی فتح مکه المشرفه المبجلة، تحفة واهب المواهب در تصوف، و الواضح الوجیز در تفسیر؛
شمس الدین محمد بکری (۸۹۸ـ۹۵۲)، مورخ مصری و مؤلف الکواکب السائرة، و التحفة البهیة؛
قطب الدین ابوالمواهب بکری شاعر متصوف حنفی مذهب؛
ابوالسرور بن محمد بن علی بکری (متوفی ۱۰۷۰)، عالم برجسته و مؤلف کتاب فیض المنان درباره شب نیمه شعبان؛
ابوالمواهب بن محمدبن علی بکری (۹۷۳ـ۱۰۳۷) شاعر و صاحب دیوان شعر؛
شیخ احمدالبکری بن زین العابدین (متوفی ۱۰۱۳)، ادیب و مفسر صاحب نامِ شافعی و مؤلف روضة المشتاق و بهجة العشاق؛
الشیخ ابوبکربن عبدالقادر (متوفی ۱۰۳۱)، عالم و فقیه و عربی دان شافعی؛
زین العابدین بن محمدبن علی بکری (متوفی ۱۰۱۳) صوفی و عالم برجسته که در زبان عربی و تفسیر و علوم بلاغی و شعر صاحب نام بود. مشهورترین تألیف او رساله الاترج است؛
عبدالرحمان بن زین العابدین (متوفی ۱۰۶۳) از علمای بزرگ و شاعر؛
عبدالرحمان بن محمدبن علی (متوفی ۱۰۰۷) عارف و اهل کشف؛
عبدالقادربن حسن (متوفی ۱۰۰۳) صوفی و زاهد که در فقه و زبان عربی صاحب نام بود و در حساب و کلام و عروض نیز مهارت داشت
منابع
...
wikifeqh: بکریه_(منتسبان_به_ابوبکر)