به افرید

[ویکی فقه] به آفرید. بِهْ آفَرید (مق ح ۱۳۱ق/۷۴۹م)، مدعی پیامبری و بنیان گذار فرقۀ به آفریدیه بود.
دربارۀ به آفرید و عقاید و فعالیت های او، احتمالاً دوگزارش در دست مؤلفان روزگارکهن بوده است: یکی گزارش ابراهیم بن عباس صولی (د۲۴۳ق/۸۵۷م) که کتابی دربارۀ عباسیان داشته، و در اختیار ابن ندیم و محمد عوفی بوده است و احتمالاً بیرونی، ابوحاتم رازی و دیگران هم به نحوی از آن نقل کرده اند، روایت دیگر ـ که عامیانه به نظر می رسدـ از آنِ ابوزکریایحیی بن اسماعیل حربی (د۳۹۴ق/۱۰۰۴م)، از شیوخ ادیب و اخباری نیشابور است و ثعالبی مرغنی روایت مربوط به به آفرید را از قول او نقل کرده است. این دو روایت، جز در چند مورد خاص، از هم جدا نیستند.
نام وی
در بیش تر منابع موجود، نام او به آفرید ونام پدرش ماه فروردین آمده است. نام به آفرید در ایران باستان نیز سابقه داشته است. شکل های دیگر نام او، مانند «ماه آفرین» در برخی نسخه های جوامع الحکایات یا «بهزاد»، به احتمال بسیار دگرگون شدۀ همان «به آفرید» است. در بیش تر مآخذ از زوزن ـ درجنوب غربی بخش خواف از شهرستان تربت حیدریه به عنوان زادگاه به آفرید یاد شده است.
زادگاه
مجدخوافی زادگاه او را زاوه یکی از دهستان های شهرستان تربت حیدریه دانسته است و می گوید که در عهد وی آن جا را «بهافریدی گویند».
آغاز فعالیت به آفرید
...

به آفرید. به آفرید ( ـ۱۳۱ق)
زردشتی مدّعی نبوت، پسر ماه فروردین از اهالی زوزن، یکی از آبادی های خواف. در سیراوند نیشابور ظهور کرد. هفت سال در چین بود و پس از بازگشت دعوی پیامبری کرد. به آفرید زردشت را قبول داشت ولی با بیشتر آداب مذهبی زردشتیان مخالفت می ورزید. ازجمله دستورهای او برای پیروانش امر به پنج یا هفت نوبت نمازِ بدون سجده بود و نیز برای اصلاحات اجتماعی از پیروانش خواست تا یک هفتم دارایی خود را صرف امور عام المنفعه کنند. سعی می کرد تلفیقی بین آیین گذشتۀ ایرانیان و اسلام ایجاد کند. جنبش وی، که جنبۀ اجتماعی داشت، باعث شد تا قدرت معنوی و مادی روحانیان زردشتی در میان مردم تضعیف گردد. در ۱۳۱ق، هنگامی که ابومسلم از دعوی او آگاه شد به دو نفر از کسان خود دستور داد تا فتنۀ او را خاموش کنند و او را به اسلام تشویق نمایند. سرانجام وی را به فرمان ابومسلم در باب الجامع نیشابور به قتل رساندند. به آفرید کتابی به فارسی برای پیروان خود نوشت. خلاصه ای از تعالیم و عقاید وی در آثار 'الباقیۀ ابوریحان بیرونی آمده است. پس از وی پیروانش به نام به آفریدیه باقی ماندند.